Ankara'lı Akvaristler için kaya tuzu
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Nitrite karşı tuz
Normalde acısuda (deniz suyu karıştığı için hafif tuzlu tatlısu) yaşamayan balık türlerinin akvaryumlarına dahi az bir miktar tuz eklenmesinin önerildiğini sıkça duyar ve okuruz. Bazı akvaristler, akvaryumlarına az bir miktar tuz eklediklerinde balıklarının daha sağlıklı olduğunu gözlemişlerdir, bu nedenle de başkalarına da önerirler. Ama çoğu, balıkların tuz eklenince neden daha sağlıklı olduğunu tam olarak kestiremez, bunu tuzun balığa zarar veren bazı parazit ve mantarlar üzerindeki öldürücü veya zayıflatıcı etkisine yorar.
Bu, canlı doğuranlar gibi nitrite nispeten dayanıklı türler için temel gerekçe olabilir. Fakat tuzun, özellikle Tanganyika çiklitleri gibi nitrite karşı son derece hassas balıklar için daha önemli sayılabilecek bir yararı var; o da nitrite rakip olması, yani bir anlamda nitriti nötralize etmesi. Bunun nasıl olduğunu Diana Walstad Ecology of the Planted Aquarium adlı kitabında anlatmiş.
Sudaki tuzun (NaCl) artması nitritin toksik (zehirli) etkisini önemli ölçüde azaltıyor çünkü tuzdaki Cl- iyonları, balığın solungaçları aracılığıyla aldığı NO2- iyonlarıyla doğrudan rekabet ediyor. Yani, nitrit iyonlarıyla beraber alınan klorür iyonları, solungaçlardan emilen nitriti seyreltiyor, dolayısıyla da toksik etkiyi azaltıyor. Tuz konsantrasyonu ne kadar yüksekse nitritin etkisi o kadar azalıyor. Çeşitli balık türleri üzerinde yapılan araştırmalar, nitritin, her 1 mg/litresi başına 20 mg/litre tuz eklenerek %100'e yakın etkinlikte nötralize edilebileceğini göstermiş. 0.5 mg/litre düzeyindeki nitritin çoğu balık için ölümcül olduğu düşünülürse, 10 mg/litre veya 100 litreye 1 gram gibi az miktar bir tuzun bile, çok tehlikeli düzeylerdeki nitriti nötralize etmeye yeteceği anlaşılıyor. Deniz suyunda yaklaşık 28000 mg/litre tuz olduğunu göz önüne alacak olursak, nitritin tuzlusu akvaryumları için bir tehdit olmamasına şaşmamak gerekir.
Suyun pH değeri de nitritin etkisini belirleyen faktörlerden biridir. pH düştükçe nitritin toksik etkisi artar, çünkü pH düştükçe nitritin (NO2-N) daha yüksek bir oranı esas toksik formu olan nitrik asite (HNO2) dönüşür. Öte yandan, amonyum/amonyak ikilisinde de suyun pH derecesi yükseldikçe çok daha zehirli olan amonyağın payının arttığını hatırlayın; aşağısı bıyık yukarısı sakal hesabı. Fakat biyolojik dengesi oturmuş bir akvaryumda amonyak, atılan yemin miktarına bağlı olarak sadece geçici çıkışlar gösterir, sonra hemen hemen sıfıra kadar iner. Bir seferde çok yem atmaktansa, az ve sık yem atarak geçici amonyak yükselişlerinin balıklarda yarattığı az bir stres daha da azaltılabilir. Nitritin ise balığın tolerans sınırlarına dayanıp balık sağlığı üzerinde sürekli bir tehdit yaratması, tatlısu akvaryumlarında daha sık karşılaşılan bir durumdur. Nitriti düşük tutmak için havalandırma ve aerobik filtrasyonun çok iyi olması gerekir. Amonyum ve nitrit tüketimi için Lemna minor gibi suüstü bitkilerinden de yararlanılabilir.
Kaynaklar
- Ecology of the Planted Aquarium , Diana Walstad
- Handbuch Aquarienwasser , Hanns-J. Krause
Yazan: Tunç Ali Kütükçüoğlu, İstanbul
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir