Aydınlatmada Elektronik Floresan Balastl
Gönderim Zamanı: 05 Mart 2008 20:29
Forum içerisinde birbirinden bağımsız olarak bu konu tartışıldığı için toparlayıcı bir tanıtım yazısının yararlı olacağını düşündüm arkadaşlar.
promedelk 2008-03-06 23:14:12
Floresan, Ampul aydınlatmasında kullanılan ve Balast olarak tanımlanan ve akım sınırlanmasında(boğucu bobin) kullanılan birim iki tipte üretiliyor.Hepimizin bildiği klasik balastlar en çok kullanılan balast tipidir.Manyetik(konvansiyonel)balast olarak tanımlanan bu balastlar yaklaşık 50 yıldır kullanılan ve doğrudan,floresan ampul ateşlendikten sonra boğucu bobin olarak işlev gören akım sınırlayıcı balastlardır.Doğrudan şebeke frekansı ile çalıştığından(50 yada 60 Hz) stroskobik etki yaratırlar-örneğin obüratör hızı yüksek bir fotoğraf makinesiyle bu balastın çalıştırdığı floresan ampulle fotoğraf çekimi yapılamaz-gözlerimiz saniyede 50 Hz lik bir geçişi o an için doğrudan algılamasa bile bir süre sonra bu 50 Hz lik periyod gözleri yormaya başlar.özellikle bürolarda floresan altında çalışanların en çok şikayet ettikleri konu budur.50 hz (hertz)lik tarama hızına sahip televizyon ekranına(klasik tüplü tv)yakından baktığınızda bu etkiyi daha net olarak görebilirsiniz.Geniş camlı ve farklı renk tonlarında döşenmiş ortam ve havuzlarda da bu etki dikkatli bakıldığında farkedilecektir.
Manyetik balastların en büyük diğer üç sorunu da 1: Aşırı akım harcaması (CE işaretinin gereklerine uygun tasarlanmış bir elektronik balasta oranla % 30-50 ve hatta bazı kuralsız üretim yapan yerli firmaların balastlarında % 100 daha fazla)2: Manyetik Balastın içindeki bakır emaye tellerin akım geçtikçe vibrasyon ile oluşturduğu ve balast eskidikçe emayeleri bir arada tutan yalıtım maddesinin gevrekleşmesiyle birlikte artan vınlama sesi (saniyede 50 Hz!) 3. Aşırı ısınma(en kaliteli manyetik balast ta bile 80-90 dereceyi bulur)Yine forumda kimi arkadaşların yazdığını tersine konvansiyonel balastlar ampul ömrünü uzatmaz.Pek çok çeşidi olmakla birlikte çubuk (lineer tip)floresan balastlar FM/T-2/T-5/T-8/T-9 olarak ana gruplara ayrılırlar.
Türkiyede en çok kullanılan Floresan ampuller T-8 ve son dört beş yıldır da T-5 olarak isimlendirilen ampullerdir.Kodlamanın adından da anlaşılacağı gibi öncelikle kalınlıklarına göre sınıflandırılırlar.6-8 mm den başlar 40.05 mm ye kadar çıkar.
Basit bir örnekle:13 -14 -15-24-28-35-39-49-54 Watt T-5 konsepti ampuller genellikle 16 mm(bazı üreticilerde 17 mm) dir.
T-8 Ampullerde ise kalınlıklar 26-28-30.09-38-40.05 mm ve güçleri 18-20-36-40-58 W şeklinde gider.FM floresan ampuller ise güneş ışığının renk tayflarını en iyi veren ampullerdir.Boyları 32-42-54 cm arasında değişir 6-8-11- ve max 13 Watlık güçlerde üretilirler kalınlıkları 6 mm dir.Vb.Ampul konusunda bu detaylara yer vermemin nedeni yine forumda kimi arkadaşların bir balasta iki adet ampul bağlanıp bağlanamayacağını sormaları ve genellikle Balast ampul ilişkisi konusunda bir muallaklık ve bilgi yetersizliği olmasından dolayıdıdır.Gerçekte hiç bir Floreasan ampul kendisi için üretilen bir balast olmadan uygun renkte ışık vererek ve ampul üreticisinin belirtiği performansta çalışmaz.Ampul satın aldığınızda ona tam uyumlu ve etiketinde o ampulun değerlerinin yazılı olduğu balastı kulanmak gerekir.Yada tersi.Bunun temel nedeni her ampulun çektiği akımın farklı olması,ihtiyaç duyduğu flaman geriliminin farklı olmasındandır( 54 v ile 115 V arasında değişir).Örneğin yakın güçlerde bir T-5 floresan ampul T-8 e oranla % 10-20 daha fazla akım çeker ama ışık yeğinliği daha iyidir.Flaman gerilimleri arasındaki fark yaklaşık 15-18 volttur.Elektronik Balastlar manyetik balasta bir üstünlüğü de buradan ortaya çıkar.Uygun ve normlara bağlı kalınarak üretilmiş bir elektronik balast ampulun ihtiyaç duyduğu akımı ve uygun flaman gerilimini sağlayarak ampul ömrünü uzatır.Elektronik balastlar ortam ısısına çok fazla artı etkide bulunmaz(normlara uygun ve CE işareti taşıyan elektronik balastlarda yüzey ısısı max 25-35 derece dolayındadır) ek olarak Elektronik balastlarda manyetik balastlarda görülen stroskobik etki oluşmaz.
Elektronik balastlarda Şebekedeki 50 Hz lik gerilim balast içindeki transistörler osilatör olarak çalıştırılarak ampul uçlarına min.15.000 Hz-max.47.000 Hz olarak (15 Khz-47 Khz) ulasır.Dolasıyla hiç bir canlının gözü böyle bir hızı algılayamaz.Ek olarak Filtreli bir Elektronik balast Manyetik balasta oranla 1/6-1/10 daha az ses üretir(hem şebeke üzerinden harmonik distorsyon dediğimiz çevredeki elektronik cihazları etkileyen gürültü hemde doğrudan havadan yayılan ses olarak) Ampuller ve Balastlar konusunda bu kaba-genel giriş umarım yararlı olur.Gelebilecek tüm "basit" yada" teknik" soruları yanıtlamaya çalışacağım.
Saygılar.
Murat Ongeli/İstanbul
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 06 Mart 2008 08:26
Murat Bey çok teşekkür ederiz, gerçekten güzel bilgiler...Ancak imza bölümüne forum kuralları gereği adınızı ve soyadınızı yazarsanız, size daha rahat hitap edebiliriz...Saygılarımla...
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 06 Mart 2008 08:27
Açıklamalar için teşekkürler.
Tek balast la iki floresanın çalıştırılıp çalıştırılmayacağını anlamadım.Ben 15 watt lık iki adet floresanı 40 watt lık tek balastla çalıştıramadım.Toplam 30 watt ın 40 wattlık balastla çalışacağını elektrikçi söyledi ama çalıştıramadım. Şuan ayrı iki balastla çalışmakta.
Saygılar...
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 06 Mart 2008 11:43
Çok değerli bir yazı olmuş. Elinize sağlık.
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 06 Mart 2008 12:54
Sayın Uygur,kimi elektrikçi arkadaşların size verdiği yanlış bilgi manyetik(konvansiyonel) balastla T-8 konsepti 18 yada 20 Watlık ampulleri seri bağlayarak çalıştırma alışkanlıklarından geliyor.Manyetik balastlarla iki adet ampulun seri bağlanarak çalıştırılması tüm sakıncalarına rağmen mümkündür ancak seri bağlama ancak 8-13-18 ve 20 watt ampuller için ve belirttiğim gibi yanlızca manyetik balastlar için geçerlidir.Kimi elektronik balastlarda seri bağlı ampulleri çalıştırabilir ancak balastın flaman çıkış gerilimleri ve akım sınırlama eşiğinin üretici tarafından bu seri bağlantıya göre uyarlanması gerekir ki hiç bir elektronik balast üreticisi 1x ampule göre uyarlanan balastı seri bağlantılı 2x ampulü seri besleyecek şekilde tasarlamaz,tasarlayamaz.Birincisi 1x balastın 2x seri bağlantı içinde kullanılabilmesi için ampul flaman çıkış gerilimin bu düzeneğe uyarlanması gerekir ancak böyle birşey yapılırsa bu kez 1x ampulde kullanıldığında ampül ömrünün kısalması sorunu ortaya çıkar.Ek olarak seri bağlı ampuller gerek manyetik balastla gerekse elektronik balastla çalıştırıldıklarında gerilim düşüşünden daha fazla etkilenirler.Özcesi Balastın üzerinde yazılı değer ve bağlantı şekli dışında harici seri-paralel vb bağlantılar kısa veya orta vadede mutlaka sorun yaşamanıza neden olacaktır(asla uzun vadede değil !) Siz 15 watt ampulleriniz için iki adet balast kullandığınızı belirtmişsiniz.Oysa piyasada 2x15 watt (seri değil,ayrı çıkış klemensleri olan) ampulu çalıştıracak Elektronik Balastlar mevcut.
promedelk 2008-03-06 13:24:14
(Paylaşımımı olumlu bulan arkadaşlara teşekkürler)Saygılar..
Murat Ongeli/istanbul
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 06 Mart 2008 13:04
[QUOTE=uygur]Açıklamalar için teşekkürler.
Manyetik balast ile 2 adet 18 veya 15 watt florasan çalıştırabilirsiniz ama kullanacağınız starter S2 starter olmalıdır.
Tek balast la iki floresanın çalıştırılıp çalıştırılmayacağını anlamadım.Ben 15 watt lık iki adet floresanı 40 watt lık tek balastla çalıştıramadım.Toplam 30 watt ın 40 wattlık balastla çalışacağını elektrikçi söyledi ama çalıştıramadım. Şuan ayrı iki balastla çalışmakta.
Saygılar...
[/QUOTE]Manyetik balast ile 2 adet 18 veya 15 watt florasan çalıştırabilirsiniz ama kullanacağınız starter S2 starter olmalıdır.
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 06 Mart 2008 16:26
Murat bey, açıklamalarınıza teşekkürler.Gerçekten çok aydınlatıcı oldu.
Fatih bey, Murat beyin açıklamalarından anladığım kadarıyla verim alabilmek için tek balast kullanılacaksa iki çıkışlı olan balast kullanmak gerekecek. Ama Tek balastla iki lambayı yakmak için Olması gereken bu S2 starter mi? yoksa ben ayrı ayrı starter kullanmıştım ve sonuç alamamıştım.
Saygılar...
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 07 Mart 2008 08:58
Tabiki tek balast ile verim daha iyi olacaktır. S2 starter bildiğimiz starterin aynısı ama üzerinde S2 yazmaktadır ve bütün elektrikçilerde mevcuttur. Elektrikçilere S2 starter dediğinizde kolaylıka bulabileceğiniz bir üründür.
Uygur Bey aşağıdaki resimde 2 adet florasanın bağlantı şeması mevcuttur.
Uygur Bey aşağıdaki resimde 2 adet florasanın bağlantı şeması mevcuttur.
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 01 Nisan 2008 11:09
Murat bey akvaryumumda mekanik balast ile kullandığım floresanı elektronik balasta çevirince gözle görülür bir ışık azalışı oldu bunun nedeni nedir?Birde bu ışık azalıması bitkilerin fotosentezinde olumsuz etki yaparmı?
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
Gönderim Zamanı: 18 Nisan 2008 14:27
Arkadaşlar aynı floresanı elektronik balast ve mekanik balasta bağlayarak fotoğraf makinasıyla test ettim mekanik balast takılıyken fotoğraf makinasının otomatik modunda 1/1000 enstantane hızında çekerken aynı floresanı elektronik balastla bağlayınca 1/500 veya 1/350 enstantane ile çekti bu ışık azalışı fotosentezi etkilermi?Sizde bu testi deneyebilirsiniz.Saygılar.
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir