Bitkili Tankda Led Kullanımı

Mustafa Bey merhaba, sizin önerilerinizden yola çıkarak 4 adet deep red (650-670nm), 3 adet royal blue (450-455 nm) ve 11 adet 6500K beyaz LED kullanarak 700mA ile sürerek 40W civarında bir armatür yaptım. Kullanacağım tank 60 lt civarında ve high-tech olacak, 0,3W/lt hesabına göre armatürü DIM ederek 18W civarında kullanacağım. 40W güç ile armatürü teste soktuğumda ekteki renk spektrumunu elde ettim, DIM ettiğimde de renk oranları aynı şekilde kalıyor. Renk spektrumuna göre kırmızıyı ya da maviyi kısın gibi öneriniz/düzeltmeniz olursa DIM oranlarını ona göre ayarlayacağım. Yorum yaparsanız sevinirim.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/84070/kurereport.jpg[/IMG]

Royalblue yu 3 değilde 2 yaparsanız daha uygun olur. Tabi bu bitkiyede görede değişir. Bazı bitkiler bu yüksek maviyide seviyor. Özellikle cuba ve kırmızı bitkiler. Ama sakal yosunu gibi sorunlar yaşarsanız bunun fazla maviden olduğunuda bilin. Ben olsam 2 adet yerleştiririm.

[QUOTE=darkaura]Royalblue yu 3 değilde 2 yaparsanız daha uygun olur. Tabi bu bitkiyede görede değişir. Bazı bitkiler bu yüksek maviyide seviyor. Özellikle cuba ve kırmızı bitkiler. Ama sakal yosunu gibi sorunlar yaşarsanız bunun fazla maviden olduğunuda bilin. Ben olsam 2 adet yerleştiririm. [/QUOTE]

Mesaj alınmıştır, teşekkür ederim. 3 LED'i 18W içindeki dağılıma göre 2 LED gücünde olacak şekilde akımda süreceğim. DIM özellikli ve 3 kanal olacak şekilde tasarladığım için istediğim gibi oynayabiliyorum. Monte carlo, Alternanthera Reineckii, Micra, Lotus karışımı bitkiler olacak.

Arkadaşlar bende 120*50*60 lık tank için led aydınlatma yapacağım. Ancak kafama takılan husular var. nettede bir cevap bulamadım. sorun şu. 10 farklı dalgaboyunda 3 wattlık power ledler kullanacağım. Bu ledlerin çalışma voltajları farklılıklar gösteriyor. çoğunluğu 3,2-3,4 volt iken çok az bir kısım infrared olan led 1,7-2,4 volt aralığı. Bu infrared ledi diğerlerinin arasında seri bağlantıda kullanırsam fazla voltaj nedeniyle yanarmı? Bu ledi ayrımı kullanmalıyım ayrı beslememi gerekir? Kafam karıştı. Toplam 90 adet led kullanmayı düşünüyorum. Bağlatı şekli ve led driver için önerileriniz neler olur.

[QUOTE=Prayer]Mustafa Bey merhaba, sizin önerilerinizden yola çıkarak 4 adet deep red (650-670nm), 3 adet royal blue (450-455 nm) ve 11 adet 6500K beyaz LED kullanarak 700mA ile sürerek 40W civarında bir armatür yaptım. Kullanacağım tank 60 lt civarında ve high-tech olacak, 0,3W/lt hesabına göre armatürü DIM ederek 18W civarında kullanacağım. 40W güç ile armatürü teste soktuğumda ekteki renk spektrumunu elde ettim, DIM ettiğimde de renk oranları aynı şekilde kalıyor. Renk spektrumuna göre kırmızıyı ya da maviyi kısın gibi öneriniz/düzeltmeniz olursa DIM oranlarını ona göre ayarlayacağım. Yorum yaparsanız sevinirim.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/84070/kurereport.jpg[/IMG][/QUOTE]

İlkay bey testi nerede yaptırdınız?

Son bir kaç gündür kafamı kurcalayan bir şey var, geçen gün ADA nın bir tankını gördüm aşağıdaki resimde siz de görebilirsiniz, dikkatimi ışığın yeşil olması çekti, acaba resimde bir hata mı var yeşilimsi gözüküyor dedim,ADA nın sayfasında o ışığı radım ve buldum modeli: GRAND SOLAR 250 108-0661 with NAMH-250W Green Lamp Bu adrestende siz de görebilirsiziniz http://www.adana.com.my/products/lightingsystem.htm
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/178329/ADA_akvaryum1.jpg[/IMG]

Bunu öğrendikten sonra merak etmeye başladım, herbiri 1700$ olarn bu yeşil armatürleri show için mi koydular yoksa yeşil renk bitkiler tarafından kullanılıyor mu, bilindik markalardan biri olan JBL in en iyi floresanı olan yosun oluşumunu engelleyen ve bitki gelişimi için epey övündükleri JBL SOLAR TROPIC ULTRA'nın 4000K ışık spekturumuna baktım.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/178329/JBLgrandsolarUltra.jpg[/IMG]
Grafikte göründüğü gibi yeşil değerleri epey yüksek.
Sonra kendi tankımda kullandığım Philips 840 floresanın spektrumuna bakayım dedim.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/178329/Philips840.jpg[/IMG]
Bu da tankım.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/178329/12592557_10153460155463981_60648827253092327_n.jpg[/IMG]

Bunların üzerinde kafamda soru işretleri oluşmaya başladı, yeşil renk acaba gerçekten gereksiz mi yoksa sanılanın eksine gerekli mi?

Mustafa Bey,

1 metrelik alüminyum PCB üzerine 72 adet 5630 çipli led kullanılarak hazırlanan ve satılan led Bar'lar var ( bu acıklamayı bır ılandan aldım) degısık renklerde Beyaz , gun ısıgı, kırmızı mavi gıbı renklerde satılıyor. bunları tavsıye eder mısınız?

Bence gerekli değil. Fotesentez grafiğine baktığınızda bunu görebilirsiniz. Bence yeşil ışık ,yeşil bitkileri daha iyi gösterdiği için yeşile yüklenmişlerdir.

[QUOTE=BiGGER_TAURUS]

İlkay bey testi nerede yaptırdınız?

Son bir kaç gündür kafamı kurcalayan bir şey var, geçen gün ADA nın bir tankını gördüm aşağıdaki resimde siz de görebilirsiniz, dikkatimi ışığın yeşil olması çekti, acaba resimde bir hata mı var yeşilimsi gözüküyor dedim,ADA nın sayfasında o ışığı radım ve buldum modeli: GRAND SOLAR 250 108-0661 with NAMH-250W Green Lamp Bu adrestende siz de görebilirsiziniz http://www.adana.com.my/products/lightingsystem.htm
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/178329/ADA_akvaryum1.jpg[/IMG]

Bunu öğrendikten sonra merak etmeye başladım, herbiri 1700$ olarn bu yeşil armatürleri show için mi koydular yoksa yeşil renk bitkiler tarafından kullanılıyor mu, bilindik markalardan biri olan JBL in en iyi floresanı olan yosun oluşumunu engelleyen ve bitki gelişimi için epey övündükleri JBL SOLAR TROPIC ULTRA'nın 4000K ışık spekturumuna baktım.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/178329/JBLgrandsolarUltra.jpg[/IMG]
Grafikte göründüğü gibi yeşil değerleri epey yüksek.
Sonra kendi tankımda kullandığım Philips 840 floresanın spektrumuna bakayım dedim.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/178329/Philips840.jpg[/IMG]
Bu da tankım.
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/178329/12592557_10153460155463981_60648827253092327_n.jpg[/IMG]

Bunların üzerinde kafamda soru işretleri oluşmaya başladı, yeşil renk acaba gerçekten gereksiz mi yoksa sanılanın eksine gerekli mi?[/QUOTE]

İşyerimizde optik laboratuvarımız var, onlardan rica ettim.

Yeşil sadece görsellik için kullanılmış. Mustafa beyin de yazının başında belirttiği gibi 4000k, 6500k bunların içinde yeşil de var ve yeşil fotosentezde kullanılmıyor. Yurt dışında üstü açılmayan bir stadın çimleri için geliştirilen armatürler elimden geçmişti, onda da bizim kullandığımız oranlara yakın oranlarda karışım yapılmıştı ve yeşil yoktu.

[QUOTE=betelguz]Arkadaşlar bende 120*50*60 lık tank için led aydınlatma yapacağım. Ancak kafama takılan husular var. nettede bir cevap bulamadım. sorun şu. 10 farklı dalgaboyunda 3 wattlık power ledler kullanacağım. Bu ledlerin çalışma voltajları farklılıklar gösteriyor. çoğunluğu 3,2-3,4 volt iken çok az bir kısım infrared olan led 1,7-2,4 volt aralığı. Bu infrared ledi diğerlerinin arasında seri bağlantıda kullanırsam fazla voltaj nedeniyle yanarmı? Bu ledi ayrımı kullanmalıyım ayrı beslememi gerekir? Kafam karıştı. Toplam 90 adet led kullanmayı düşünüyorum. Bağlatı şekli ve led driver için önerileriniz neler olur. [/QUOTE]

Ben test etmiştim, geçmiş sayfalarda olması gerekiyor. LED leri herbirinin kendi içerisinde bu tip uygulamalar için sınırlayıcı zenerler var bu yüzden birşey olmuyor. 6500K LED lerin arasına derin kırmızılar koydum ve voltajlarını ölçtüm beyazlarda 3 volt civarı varken kırmızıların üzerinde 2 volt civarı gördüm. Kısaca sorunsuz çalışıyorlar.

Bence o yesil sari karisimi isik kayalar yosun tutsun diye yapilmis

Giesemann firmasının LED armatürü tropik versiyonu 4600-8500 kelvin aralığında. 18 watt lık olan modeli örnek alırsak kullanılan Cree LED ler;

26 x coolwhite
4 x green
2 x blue
2 x red
2 x warmwhite

Spectrum;

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/166198/Spektrum_led_weiss.jpg[/IMG]

Simavi bey,
firmaların kullandığı ledler hep geniş spektrumlu ledler oluyor. Hem 400nm altında hem 700nm üstünde ciddi çıkışları var.
Atıl beyin eklediği bir armatür vardı onun grafiği öyle ve ısrarla 660nm kullanmıyorlar. (o armatürün grafiği daha iyi)
Sebebini aşağıya yazıcam.

Selim bey,
Par grafiği hangi rengin fotosentezde ne kadar kullanıldığını gösteriyor. Yeşil, mavi ve kırmızıya oranla biraz düşük oranla olsa da çok önemli ölçüde fotosentenzde kullanılıyor.
Ancak ışığı sadece fotosentez gibi de düşünmeyin, bitkiler ışığı kullanırken ışığın farklı yerlerinden farklı sinyaller alıyor, bitkilerde fitokrom (phytochrome), cryptochrome vesair adlarla fotoreseptörler bulunuyor. Bunlar ışığın çeşitli dalga boyları arasındaki oran ve orantıya göre bitkiye sinyaller gönderip (büyü, çiçek aç, uza vesair) bitinin fizyolojisini yönetiyorlar.

Ada nın ampulü muhtemelen standart bir metal halide ampulü. Tabii üzerine kendi adlarını yazdırmışlardır. Seramik metal halidelerin spectrumlarında genelde yeşil bölgede bir pik oluyor ve zaten standart metal ampuller de hafif bir yeşilimsi tonlu yanıyorlar. Hemen hemen bütün metal halide ampul specleri bitki geliştirmeye uygun diyebilirim. Spektrumda yeşil biraz fazla olmuş, biraz düşük olmuş çok önemli değil. Spektrumda yeşil biraz fazla olursa yeşilimsi bir ton üretir, biraz az olursa pembe bir ışık çıkar. Bitkiler ve yosunlar için çok elzem bir durum değildir yeterki ışığın diğer kısmı bitki gelişimine uygun olsun. Bitkinin gelişebilmesine uygun bir ışık olduğu sürece bitkiler de büyüyorsa yosunlar baskılanır, ancak ışık bitki gelişimine uygun değilse yeşiline sarısına bahane bulunup şu renk yosun yapıyor denir. Yosun yapmayan bir renk yok , sadece rengine göre yosunun niteliği değişiyor. Yani yeşilden korkmaya pek gerek yok, ancak standart 4000k veya 6500k gibi beyaz ledlerde yeterince yeşil bulunuyor, çok sayıda renkli led kullanılmadığında yeşil eklemeye gerek kalmıyor. Atıyorum 30watt bir tasarıma 10beyaz 10mavi 10kırmızı konulursa yeşil ihtiyacı hasıl olur yani görsellik için belli ölçüde RGB yapılması gerekebilir. Durumu kullanılan renkli led sayısı belirleyecektir. On tane beyaz lede bir mavi konulunca elbet yeşil kullanmaya gerek olmayacaktır.

Çeşitli kaynaklarda ve çeşitli programlarda 700nm üstü dalga boylarının suya girmediği yazılıyor ve gösteriliyor ancak bu doğru bir bilgi değilmiş. Sığ sularda çok ciddi bir 700nm üstü giriş olabiliyor, üstelik yansıma spektrumları ile birlikte çok farklı grafikler oluşabiliyor. Fitokromun su altı bitkilerinde olup olmadığı ile ilgili net bir bilgi bulamadım ancak biryerde %90 bitkide bu reseptörün olduğu yazıyordu.
Par grafiğinin kırmızı tarafının yüksek oluşu kafama takılmıştı, 4000k günışığı spektrumuna benziyor, sonradan yansıma spektrumlarını falan biraz inceledim, toprağın yansıma spektrumuna falan da baktım, par grafiğinin neden öyle çıktığının cevabı, biraz da yansıma spektrumlarında.
(ışık bir nesneden yansırken farklı bir spektrum oluşuyor, elbet bu spectrum da ortama ilave oluyor.)
Fitokrom hakkında biraz bilgi ve bir yansıma spekturmu görebileceğiniz bir makale. (fitokrom red/far red arası kriptokrom mavi ve uva arası çalışıyor.)
http://photobiology.info/Franklin-NLE.html

Bitki fotosentezi ağırlıklı mavi ve kırmızı renklerde yapıyor ama bu sadece kırmızı mavi ışık yeterli demek değil. Sağlıklı bir fotosentez için diğer renklerdende az miktarlarda kullanıyorlar. Fotosentezde sudan elektronu ilk koparan klorofil enzimi. Bunuda en iyi mavi ve kırmızı ışık ile yapıyor. Yeşil ve sarı renge nerdiyse hiç tepkisi yok. Esas işi yapan, ışıkdan gelen enerji elektron koparan, bunu kimyasal enerjiye dönüştüren klorofil ama fotosentezi tek başına tamamlamıyor. Elektron sırasıyla ets enzimleri tarafından taşınarak indirgeniyor. İnce nokta ets enzimleride ışıkdan enerji alıyorlar ve klorofilden farklı olarak yeşil ve sarı renkleride kullanan ets elemanları var. Bu sebebden fotosentezin tamamlanması için geniş bir renk spektrumu gerekli. Elektron en son oksijene aktarılarak enerji atp molekülüne yükleniyor ve atp ile şeker üretiliyor. Kısaca işin esas enerjisini sağlayan kırmızı ve mavi ama tüm işlemin tamamlanması için diğer renklerde gerekli. Yeşilin fazla verildiği aydınlatmalarda amaç görsellik. Bitki yeşili yansıttığı için en güzel yeşil renkde görünüyor. Ayrıca doğal bir görünüm içinde tüm renkler gerekli.

[QUOTE=betelguz]Arkadaşlar bende 120*50*60 lık tank için led aydınlatma yapacağım. Ancak kafama takılan husular var. nettede bir cevap bulamadım. sorun şu. 10 farklı dalgaboyunda 3 wattlık power ledler kullanacağım. Bu ledlerin çalışma voltajları farklılıklar gösteriyor. çoğunluğu 3,2-3,4 volt iken çok az bir kısım infrared olan led 1,7-2,4 volt aralığı. Bu infrared ledi diğerlerinin arasında seri bağlantıda kullanırsam fazla voltaj nedeniyle yanarmı? Bu ledi ayrımı kullanmalıyım ayrı beslememi gerekir? Kafam karıştı. Toplam 90 adet led kullanmayı düşünüyorum. Bağlatı şekli ve led driver için önerileriniz neler olur. [/QUOTE]

Ledler seri bağlandığı sürece hangisinin kaç volta çalıştığının önemi yok. Seri bağlantıda devre elemanları uc uca eklenir, hepsinden sabit aynı akım geçer. 1w power ledde bu 350ma dır. Seri bağlantıda her devre elemanın gerilimi farklıdır. Gerilim üzerinden geçen akımın direnciyle çarpımına eşittir. Devrenin toplam gerilimi ise tüm devre elemanlarının gerilimlerinin tek tek toplamına eşittir. Yani 3v beyaz ile 2.2v kırmızı seri bağlı ise aynı akım ile sorunsuz çalışırlar, devrenin toplam gerilimi 5.2v olur. Ama paralen bağlantı olacaksa durum farklı. Paralen bağlı iki elemanın gerilimleri eşittir ama akımları farklıdır, sisteme giren toplam akım her bir paralel sıradan geçen akımların toplamıdır. Yani 700ma driver ile bir kırmızı ve beyaz ledi paralel bağlarsanız dirençleri farklı olduğu için akım ikiye 350-350 bölünmez, kırmızıda daha fazla akım geçer ve kırmızı muhtemelen yanar. Power ledden bahsediyorsak önemli olan üzerlerinden geçen akımdır. Voltaj hesabıyla çok işimiz olmaz. Bu yüzden driver kullanıyoruz. Driver her daim ledin kullandığı sabit akımı verir. Doğru sayıda ledi seri bağladığınız sürece ledlerin kaç volt olduklarının hiç bir önemi yoktur. Önemli olan ledin kaç amper akımla çalıştığıdır.

[QUOTE=fkarakaser]Mustafa Bey,

1 metrelik alüminyum PCB üzerine 72 adet 5630 çipli led kullanılarak hazırlanan ve satılan led Bar'lar var ( bu acıklamayı bır ılandan aldım) degısık renklerde Beyaz , gun ısıgı, kırmızı mavi gıbı renklerde satılıyor. bunları tavsıye eder mısınız? [/QUOTE]

Hangi tip kırmızı mavinin, hangi oranda kullanıldığını bilmediğim ledi nasıl tavsiye edeyim.

Evet, klorofil a-b noktaları ile karotenoid grubu pigmentlerin ışık absorbladığı yerler özel bir öneme sahip.
Par grafiği neden öyle çizilmiş diye merak etmiştim, geçekten bir mavi led eklendiğinde fotosentez diğer konulan ledlere göre çok fazla hızlanıyordu. Peki par grafiği neden mavi ile yeşili eşit gibi gösteriyora biraz şöyle bir cevabım da var.
Konuda paylaşılan programları kullananlar dikkat etmişlerdir, bir spektruma bir adet mavi eklediğinizde mavi tarafın kalktığı kadar yeşil tarafı kaldırmak isterseniz yaklaşık 5 tane yeşil kullanmak gerekiyor. Yani mavi ledler radyometrik spektrumu kaldırma noktasında yeşillerden yaklaşık beş kat verimli oluyorlar.
Bir mavi eklendiğinde artan fotosentezi, beş yeşil eklense sağlar mı onu denemedim.
Tabii ışığı bir bütün olarak değerlendirmek lazım belki par grafiği toplam bir ışık için çizilmiş olabilir, o grafik fotosentetik radyasyon grafiği olduğu için grafiğe güvenmek gerekir diye düşünüyorum. (gerçi yeşil tarafı daha düşük farklı par çizimleri de gördüm). En azından yukarıdaki mesajı grafiği göz önüne alarak yazdım.
Diğer taraftan bu bitki işi hakikaten biraz karışık. Bir araştırmacı araştırıyor 400-500nm arası ışıkta yanlış hatırlamıyorsam fasülye üretilebildiğini buluyor, başka bir çalışmada atıyorum güneş ışığı renkli folyolardan geçirilip manüple ediliyor mesela mavi taraf tutuluyor, düşük mavi, bol kırmızıda patates iyi yetişiyor gibi durumlar da oluyor.
Muhtemelen ileride bitkisine has özel spektrumlar olacak. Nasa'da non-fosfor (fosforsuz) ledlerle çok dar spektrumlarda çalışmalar yürütüyor, yine üniversiteler falan görebildiğim kadarıyla bayağı bir uğraşıyorlar. Fakat yukarıda değindiğim fitokrom üzerinde çok duruyorlar.

Yeşil ve sarı hakkında yukarıda yazmayı unuttuğum bir husus daha var.
Özellikle 470-630 arasındaki ışıkların bitkiyi mavi ışık ve yüksek ışık hasarından koruduğu da söyleniyor.
Özellikle 630 civarında birçok floresan veya hazır led armatürlerde pikler oluyor, 630 civarı bitki için güvenli bir nokta gibi görünüyor.
Kullanımından memnun kalınan (genelde karasal bitkiler için) hps veya çeşitli metal halideler veya akavaryum ortamında kullanılan ve kullanıcıların memnun kaldığı giesemann superflora veya yukarıya ekli jbl vesair gibi ışıkların spektrumlarında 630 civarının güçlü olduğunu görmek mümkün. Diğer bazı standart floresanların da 630 tarafı hayli güçlü oluyor. Yine birçok led tasarımında da bazı firmaların 630 civarına pik yaptırdıklarını ancak 660 kullanmaktan kaçındıklarını da görmek mümkün. Bunu da muhtmelen r/fr dengesini aşırı bozmamak için yapıyorlar. Grolüx hariç genelde floresanlarda da 660 civarı pek güçlü olmuyor. Grolüx ise başka floresanlarla kombinlendiğinde daha iyi sonuç veriyor.