Sıklıkla Görülen Hastalıklar ve Tedavi Yöntemleri

Akvaryum ile uğraşmak oldukça zevklidir, keyiflidir. Yer yer ise canımızın sıkıldığı olur, bunlardan birisi balıklarımızın hastalanmalarıdır. Bu yazıda sıklıkla görülen hastalıkları tek başlık altında toplamayı ve tedavi yöntemlerinden bahsetmek istedim. Tedavileri "organik" olacak şekilde sunmaya gayret ettim. Not: Çok çeşitli hastalık türleri olduğundan hepsini almak mümkün değil, sadece sık rastlananlara değinmeye gayret ettim.

Balıkların hastalanması için temelde iki sebep vardır:

a) Balıkların ortamlarını bozacak dış faktörlerin oluşumu

b) Mantar, parazit ve bakteriler yoluyla balıklarda hastalık oluşması.

İkinci madde en çok muzdarip olunan konudur. Ama bunların oluşumunu da dış faktörlere bağlamak gerekir, çünkü sağlık balık(lar) birden hastalığa yakalanıyorsa muhakkak bir dış faktör mevcuttur. Bunları da;

-Suyun sertlik (DH) ve asit-alkalı (pH) değerlerinin bozulması,

-Çinko,  bakır, demir gibi elementlerin gereğinden fazla kullanılması,

-Ölen canlıların (bitki de dahil) akvaryumda bırakılması,

-Havalandırma, filtreleme konusunda sıkıntı yaşanması,

-Az ya da çok besleme,

-Isı derecesinin ayarlanamaması,

-Yeni balığın karantinaya alınmadan akvaryuma eklenmesi,

gibi kabaca kategorize edilebilirler. Şimdi hastalıklara bakalım:

MANTAR HASTALIĞI

Belirtisi: Bakıma muhtaç halde yaşayan balıklarda deri üzerinde beyaz ipliğe benzer oluşumların görülmesiyle vukua gelir. Eğer önlenmezse bu ipliğimsi oluşum pamukçuk haline dönüşür. Balıklarda iştahsızlık ve yorgunluk görülür. Mantar yaygınlaştığı takdirde kemiğe sirayet eder ve balığı öldürür.

Tedavisi: %10 oranında sulandırılarak hazırlanan tendürdiyot, ısısı 30 o C'a yükseltilmiş ayrı bir akvaryumda balığın mantarlı kısmına kulak çöpü gibi bir alet ile sürülür. Ayrıca suyun litresine ünite hesabıyla Penisilin katılarak bir hafta müşahede altında balık tutulur. Bunun yanı sıra hazır ilaç olarak Sera Ectopur tedaviyi sağlayacaktır.

BAĞIRSAK İLTİHAPLANMASI

Belirtisi: Balığın iltihaplı ve kanlı bir dışkı çıkartmasıyla belirlenir. Hastalık erken görülüp önlenmezse ölüme sebebiyet verebilir.

Tedavisi: Balık, bir hafta süreyle yemden kesilir. Vitaminli yemlerle azar azar yemlenerek normale dönmesi sağlanır. Tuz içerikli bir yem/yiyeceğin verilmesi bu hastalığın başlıca sebebidir.

KABIZLIK

Belirtisi: Balığın anüsünden itibaren bir iplik şeklinde dışkının asılı kalması ve karnında büyük bir şişlik meydana gelmesiyle anlaşılır.

Tedavisi: Haşlanmış ıspanak balığa verildiğinde en etkili çözüm olarak durmaktadır. Ayrıca yağda biraz bekletilmiş karides unu da kullanmak faydalı olacaktır.

PARAZİT VE ASALAKLAR

BALIK SÜLÜĞÜ

Belirtisi: Adı üstüne balıkla yaşayan bu asalak gözle görülecek boyuttadır. Eğer görülmezse balığın anormal davranışlarından onu sırtından atmak için çırpındığı görülebilir.

Tedavisi: %3'ü geçmeyecek şekilde ayrı bir akvaryuma tuz katılır. Sülükler tuza karşı çok hassas olduklarından balıktan ayrılacaklardır. Ama bu işlem balığın pullarına zarar vereceği için tuz oranı iyi ayarlanmalıdır.

BALIK YENGECİ

Belirtisi: Bu parazit genelde balığın baş kısmında oluşur ve şekil itibariyle yengece benzer. Balığın kanını emerek yaşar.

Tedavisi: Yine tuz yöntemi uygulanır. Bu sefer bu parazit baygın düşecektir ve hareket etmesi imkânsızlaşacaktır. Sonra cımbız ile balıktan ayrılması sağlanır.

KARABENEK

Belirtisi: Kist halinde balıkta siyah benekler çıkması. 

Tedavisi: Balık ayrı bir akvaryumda %1'lik asit pikrik ilavesiyle hazırlanmış karışımda 30-40 dakika bırakılmalıdır. Şayet balıkta reaksiyon görülürse tedaviye ara verilmelidir.

BEYAZ BENEK

Belirtisi: Balıkta beyaz noktaların oluşumu. Beyazbenek çok tehlikeli bir parazit olup buna yakalanan balık derhal akvaryumdan çıkarılmalıdır keza balığın epiderm tabakasının altında onun kanıyla yaşayan bu parazit, belirli bir gelişim sonunda üreme amacıyla balıktan ayrılır ve akvaryumun dibine çöker. Kısa bir sürede büyük parçacıklara ayrılır ve sonra yine balıklara yönelir. Önlem alınmazsa kısa sürede tüm balıkları telef edecektir.

Tedavisi: Kesin bir çözümü olmamakla beraber, biraz talihin yardımıyla şunlar faydalı olabilir: Bakır kullanımı paraziti öldürdüğünden faydalıdır ama parazit ölmesi için gereken bakır miktarı balığa da zararlıdır. Bu yüzden oranını iyi ayarlamak gerekir. Metilen mavisinin iyi geldiği söylenmektedir. Bu sıvının ayrı bir akvaryumda hacme göre kullanılması balıkta yaşayanları değil, dibe çöken parazitleri öldürmektedir. Yani kesin çözüm sağlamaz ne yazık ki. Formalin zaten zehir olduğu için kullanımı yanlış olaylara sebebiyet vereceğinden bu çözümden bahsetmiyorum. Bunların yanı sıra piyasada hazır beyazbenek ilaçları vardır ve bunları kullanmak şimdilik en uygunu gözükmektedir.

GÖZ FUNGUSU

Belirtisi: En az beyazbenek kadar tehlikeli bir hastalıktır. Gözün beyaz bir tabaka ile kaplanması sonucu beyne çabucak ulaşan hastalık balığın ölümüne sebep olur. Bulaşıcıdır.

Tedavisi: Ayrı akvaryumda metilen mavisi ile göze bir pamuklu çubuk yardımıyla pansuman yapılır. Ayrıca site üyelerinden Malmoth'un hastalığı bizzat tedavi sürecinde yaşadıkları alıntılamak faydalı olacaktır:

[QUOTE=Malmoth] 1- Biyo firmasının MİKOFİSH adında bir ilacı var, antibiyotik temelli,koyu sarı renkli bir çözelti, kullanım talimatına uyarak kullandım.
Ayrıca hasta balıkları yakalayıp gözlerine 1'er damla ilaçtan damlatıp, 5-10 saniye bekletip tekrar suya saldım, bunu günaşırı yaptım.. Akvaryumu komple karantinaya aldım, vatozları, çöpçüleri çıkarmadım, ilaçtan kötü etkilenmediler..
2- Sıcaklığı 12 saatliğine 32 dereceye getirdim.
3- 100 lt'ye 2 avuç olacak şekilde kaya tuzu eritip döktüm.
4- Havalandırmayı yapabildiğim en yüksek seviyeye getirdim. Bunun için hava motorunun 4 çıkışından 3'ünü akvaryuma verdim. (1'ini de yavruluğa verdim)
5- İlacı uygulayınca 3-4 saat filtreyi kapalı tuttum. Sonra çalıştırdım, filtrede aktif karbon-kömür kullanmadım.
6- 2 gün sonra %50 olacak şekilde su değişimi yaptım.
7- Daha sonraki hergün 1/3 oranında su değişimi yaparak suyu normal berraklığına ve balıkların rahat edebiliceği orta bir kaliteye getirebildim.

İlaçtan sonraki 4. günde hastalık durumu kötü olan balıklarda çok iyi toparlama olmuştu, durumu orta derece olanlar tamamen iyileşti.
Müdahale edene kadar da 10 civarı balığım ölmüştü (-ki bu 2 gün içinde oldu). ilaçlamadan sonra ölen olmadı, onu da belirteyim. [/QUOTE] 

GÖZ FIRLAMASI

Belirtisi: Göz yuvasında şişmeye başlar. Uç noktasında gözün patlaması meydana gelir.

Tedavisi: Tedavi için kesin bir çözüm olmayıp funguya önerilen yöntemler tavsiye edilmektedir.

KUYRUK ve YÜZGEÇ ÇÜRÜMESİ

Belirtisi: Renkli balıklarda görülmekte olup kırmızı beneklerle kendisini belli eder. Çürüme kuyruk ve yüzgeçlerin uç noktalarından başlayıp gövdeye kadar ilerler. Gövdeye geçince iç organlara da bulaştığı için balığın ölmesine sebeb verir.

Tedavisi: Ayrı akvaryumda on litreye on yemek kaşığı sofra tuzu gelecek şekilde ayarlanacak karışımda balık banyo yaptırılır. Yahut Terramycin kullanılarak parazitlerin ölümü sağlanır.

Kaynakça -Yararlanılan Kaynaklar

- Akvaryum Balıklarının Üretilmesi, Altınköprü Yayınları, 1979

-http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_aquarium_diseases

-http://www.aquaticcommunity.com/disease/common.php

-http://www.tetra-fish.com/aquarium-information/aquarium-fish-diseases-how-to-spot-them.aspx

- http://www.akvaryum.com/hastaliklar_kategorisi_23.asp

zemzeme2014-08-31 23:05:04

Yararlı bir yazı olmuş. Teşekkürler... :)