Soğutma Sistemleri

Evet, sistemin genel işeyişinde verim gazlı sistemlerden daha düşük. Elimdeki peltier (standart dışıdır, piyasada bulunmaz) elektrik verildiğinde bir tarafını -55 dereceye getirirken diğer tarafını +170 dereceye çıkarır. eğer 170 derecelik tarafın daha fazla ısınmamasını sağlayabilirsek performans tatminkar olacaktır. Fakat şöyle kötü bir durum daha var ki; aynı araba motorlarının maksimum tork ve beygirlerini farklı devirlerde vermeleri gibi, peltier'ler de maksimum verimlerini belli ısıl derecelerde verirler. bu ısıl dereceleri kontrol altında tutmak ise oldukça zor bir işlem (maliyeti artırır, mantığı kalmaz)

Aslında peltier kullanma mantığım, bulunduğum ortamda akvaryum ısısının çok nadir hava şartlarında 28 derecenin üzerine çıkacak olması. Yani nadiren soğutma ihtiyacı duyacağım, belkide yıllarca buna ihtiyacım olmayacak bile, fakat herzaman ısıtma ihtiyacım olacak. bu parçayı kullanarak hem basit çaplı soğutma, hemde verimli bir ısınma sağlayabilirsem, ucuz yollu işimi gören bir sistem elde etmiş olurum.

Projede kullanacağım malzemelerin bazıları elimde zaten mevcut olduğundan denemekte de sakınca görmüyorum, peltier, soğutucu, fan elimde mevcut, dijital termostat, güç kaynağı ve su giriş çıkışı için bir aparat elde ettiğimde projeyi test edebilirim. eğerki proje başarısız olursa eldeki dijital termostat radyatörlü, mekanik sayılabilecek başka bir sistemde işe yarayacaktır. Şu anda oto buzdolaplarında kullanılan peltier'ler 40 watt'tır ve çok basit bir soğutucu ve oldukça güçsüz bir fan desteğinde çalışmaktadır. Bu peltier'lerin piyasa için üretilmiş ucuz ve verimsiz modeller olduğunu düşünürsek, 170 wattlık verimli bir peltierle en azından olup olamayacağına dair bir sonuç elde edebileceğime inanıyorum. (sonuçta daha yüksek güçlü bir peltier kullanma gereksinimi, var olanın yeterli gelmesi yada sistemin verimsiz kalması ihtimalleri var. fakat önemli olan deneyip görmek, üzerine çalışırken birşeyler öğrenmek, eğer başarılı olursa da bunu akvaristlere mal etmek)

Gazlı sistemlerin daha performanslı olacağını belirtmiştim, zaten daha az performanslı olsalar klimalarda gazlı sistemler değil, peltierler kullanılırdı :D benim yapmak istediğim kişinin cebinden milyarlar çıkmadan işini görebilecek küçük bir sistemdir. Benim durumuma benzer durumdaki akvaristler yılda 2 hafta yada 1 ay için milyarlık sistem almak yerine, daha ucuz ve işe yarar bir sistem kurup, yılda 1 ay 20 ytl fazladan elektrik parası ödemek daha mantıklı olacaktır. Fakat işin içine deniz akvaryumları girdiğinde ısının 25 derece sabit tutulması gerekliliği ortaya çıkar ki, bu herzaman çalışacak bir ısı pompası gerekliliği demektir. Bunda da asıl amacın hem satın alma, hemde işletme maliyeti olması gerekir. bu tarzda bir sistemde gazlı ısı pompasından daha avantajlı birşey yoktur.

Eğer sistem başarılı olursa tatlı ve acı su akvaryumları için tatminkar bir alternatif ortaya çıkarmış oluruz. Akvaryum hacimlerine göre farklı güçlerde sistemler yapılması gerekir fakat sistemin gücünün değişmesi sadece peltier gücü ile güç kaynağının farklılığını gerektireceğinden temel mantığı ortaya koyduğumuzda çeşitli varyasyonlar üretilebilecektir. Öte yandan gazlı ısı pompası evde üretilebilecek birşey olsaydı, kesinlikle peltier'in yüzüne bakılmasına gerek olmazdı :D

Sağlıkla kalın.

Bu arada peltier kullanmayı tek akıl eden ben değilmişim

düşük soğutma gücünde hazır sistemler yurtdışında satılıyormuş.

http://www.petstore.com/ps_ViewItem-idProduct-JB1133.html

bunun gibi birçok peltierli chiller mevcut, fakat iyi bir soğutma için gazlı soğutma sistemleri tavsiye ediliyor.

http://www.reefkeeping.com/issues/2003-06/nftt/index.php

ALINTI BJKALLEY: ''''En iyi verim üzeri açık sistemlerde alınıyor.

Benim buradan çıkardığım sonuç, üzeri açılacaksa fanın suya üflenmesi en iyi verimi verecektir. Refet Ali Yalçın''

Refet Bey, bu yazınızdan fanın akvaryum yüzeyine doğru üflemesinin soğutma bakımından daha verimli olduğu konusunda artık tümüyle benimle hem fikir olduğunuzu görmek sevindirici... Bu konudaki ilk sayfada bir  arkadaşa fanın yukarı doğru üflemesini önermeniz üzerine tersinin, yani fanın suya doğru üflemesinin daha verimli olacağını belittiğimde araştırmak lazım demiştiniz, ama şimdi görüyorum ki siz de benim söylediğim şekliyle daha verimli olacağını belirtmişsiniz. Buradan da araştırmalarınızın sonucunun haklılığım yönünde oluşu açıkçası beni sevindirdi....

Sanırım burada atlanılan bir nokta var. Bahsedilen sistemlerde suyun içinden geçtiği veya depolandığı kısımlar nelerden imal edilmiş olacak? Titanyum haricindeki metaller -özellikle tuzlusuda- korozyona uğrayıp yaptıkları salınımlar ile suyu zehirlemektedirler. Akvaryum için dizayn edilen soğutucularda depo kısmı titanyumdan yapılmaktadır ve bu yüzden fiyatları yüksektir. Plastik gibi malzemeler ise sıcak soğuk farkından bir süre sonra sertleşip çatlamaktadır. Zaten ısı iletimi iyi olmayan bu malzemeler hem kısa sürede bozuldukları hemde verimsiz olmaları nedeniyle tercih edilmemektedir.

Paslanmaz çeliğin suya bir salınım yapmadığını biliyorum.

ayrıca aluminyum kullanılsa bile, aluminyum yüzeyi ısıl direnci oldukça düşük ve salınım yapmayan boyalar ile kaplanabiliyor. Plastiğin ise oldukça fazla çeşidi mevcut, plastik istenirse elastiki üretilebilen bir madde ki, sistem önce plastik haznesine bir miktar su alıp bunu soğutup boşatıyor ve yeniden haznesini dolduruyorsa zaten sağlıklı bir soğutucu olduğu söylenemez (çünkü akvaryum suyunda rijit değişimler değil, şok değişimler yapar)Titanyum sağlık alanında kendine birçok alanda yer bulmuş bir metal, fakat akvaryum söz konusu olduğunda, ve özellikle amatör değil, fabrikasyon/profesyonel üretim söz konusu olduğunda çok daha ucuz ve etkili başka seçeneklerde mevcut. (aluminyum boyama yada ısıl porselenler gibi, bu işlemi bizler evimizde yapamayız ama bir üretici yapabilir) bence suyun depolanması gereken bir hazneye ihtiyaç yoktur, sadece suyun sürekli geçiş yapacağı bir hazneye gerek vardır ki, bu haznede peltier kullanılırsa peltier yüzeyi zaten porselen olduğundan sorun olmayacaktır. (gelen su ile giden su arasında 1-2 derecelik fark olursa hiçbir malzeme bu ısı farkından etkilenmeyecektir)

Cevaplar beni çok sevindirdi.İlgilenen herkese şimdiden teşekkürler.

Onur Bey diğer sistemleri inceleme fırsatım olmadı.Kendi düşüncem hakkında konuşacak olursak sistemin pahalıya malolacağını düşünmüyorum.2 kova 1powerhead pek bişey etmez.Elektrik konusunda ise akvaryumlarımızdaki onca şey içinde pek önemseneceğini sanmam.Sabit sıcaklık konusunda haklısınız tabi Onun içinse şunu düşündüm akvaryum sıcaklığının aşırı artmaya başladığı saat 10-11 civarı sistem başlatılır İlk saatlerde sistem güçlüdür ve karşılaştığı direnç yani ısı artışıda yüksektir plastik haznedeki su ısı alıp sıcaklığı arttıkça gücü düşer ama saat 15-16 gibi de akşam olup ortamın sıcaklığı sistemi daha az zorlar.Tabi önce bunu akvaryuma su doldurup denemek lazım.Ama bu sadece gün içinde ufak oynamalarla istenilen değerlere yakın değerler sağlar.Termostatlı bir sistemin başarısına ulaşamaz ama düşündüğüm nano sistemdeki dayanıklı türler için doğru aralığı yakalar diye düşünüyorum

Ömer Bey depoya yanı kalın plastikten kovaya ısı farkından birşey olmaz eminim.Ve benim ilkel termostat sistemi bence deponun içinde akvaryumu soğutacak suyun sıcaklığının artmasını engeller heralde??? Akvaryumun içinden geçecek plastik hortumda çok incesinden seçilecek.Böylece ısıyı daha iyi verecek.Ama burda dediğiniz bozulmayı bekliyorum.Arada yenilemek gerekebilir.

Yiğit Bey sizin düşündüğünüz sisteme göre benimki daha basit.Kovadaki soğuk su akvaryumdan plastik hortumdan geçip yavaşça ısıyı akvaryum suyundan alıyor.Yavaşça diyorum çünkü plastik hortumun suyun içinde barındırdığı su hacmi çok küçük.Sonra bu suyu kovaya başaltıyor.Soğutucu bir makina filan yok.Sadece soğuk su.Zaten kova 10 litre nanoda 30-40 litre gibi olursa sistem çalışabilir Soğutucudaki su hacmi ve akvarum hacmi farkı aşırı olmamalı Değişik ve verimli materyaller tabiki mevcut Burda seçtiğim malzemeleri kolay bulunduğundan ve ucuz olmasından  dolayı seçtim

Ahmet bey,

Bahsettiğiniz sistemin herhangi bir evde çabucak hazırlanabileceğine şüphe yok, fakat kontrolsüz bir soğutma, fazladan oluşan ısı kadar güvenilmez olacaktır. Ben yapabileceklerim kapasitesinde akvaryum otomasyonuna en uygun seçeneği düşünüyorum, aslında burada bir çeşit beyin fırtınası yapıyoruz. herkesin söylediği yöntemlerle soğutma işlemi gerçekleştirilebilir. Ortada benim-senin sistemin olayı yok, sadece yapılabilecekler ve nasıl yapılabilecekleri var. Sizin bahsettiğiniz sistemde de akvaryuma konulacak borunun suya salınım yapmayacak bir metalden olması performansı artıracaktır, fakat bahsettiğiniz şekilde de nano akvaryumlarda da iş görür. (akvaryum içinde kalan boru çapı artırılıp yüzey temas alanı çoğaltılır ve dolayısıyla debi düşürüldüğünde daha performanslı olacağı inancındayım). hatta boru sistemi kullanılmadan içi buz dolu bir sürahi şamandıralı hale getirilip direkt akvaryum içine de konulabilir. (su karışımı olmaması için) fakat bu tarz bir soğutmanın sağlıklı olmayacağını, ancak acil durumlarda ve kontrollü kullanılması gerektiğini düşünüyorum.

Sağlıkla kalın.

ALINTI BJKALLEY: ''''En iyi verim üzeri açık sistemlerde alınıyor.

Benim buradan çıkardığım sonuç, üzeri açılacaksa fanın suya üflenmesi en iyi verimi verecektir. Refet Ali Yalçın''

Refet Bey, bu yazınızdan fanın akvaryum yüzeyine doğru üflemesinin soğutma bakımından daha verimli olduğu konusunda artık tümüyle benimle hem fikir olduğunuzu görmek sevindirici... Bu konudaki ilk sayfada bir  arkadaşa fanın yukarı doğru üflemesini önermeniz üzerine tersinin, yani fanın suya doğru üflemesinin daha verimli olacağını belittiğimde araştırmak lazım demiştiniz, ama şimdi görüyorum ki siz de benim söylediğim şekliyle daha verimli olacağını belirtmişsiniz. Buradan da araştırmalarınızın sonucunun haklılığım yönünde oluşu açıkçası beni sevindirdi....

[/QUOTE]

Bence konuda önemli olan birisinin haklılığından ziyade en verimli şeyi bulabilmek. Hocama sorma fırsatı yeni bulabildim, fanın su yüzeyine paralel üfürmesi gerektiğini söyledi. Ne suya doğru ne de sudan alır şekilde yani... Pratiğini görmüş fan kullanan bir akvaryumcuyla da konuştum. Kendisi uzun senelerdir deniz akvaryumu bakıyor, yıllardır hobicilik yapıyordu yeni akvaryumcu oldu, daha önce bankacıydı, Ankara Üni.'den mezun, akvaryum konusuna benden daha hakim birisi, 20'den fazla yabancı akvaryum kitabı var. O da sistemlerini ve soğutma fanını yan olarak tuttuğunu gösterdi. Her şeklini denedim en verimlisi bu halde dedi.

Ömer Bey dediğinize katılıyorum, özellikle tuzlu su acayip aktif ve çoğu metalle etkileşime giriyor. Adamlar titanyum kullanıyorsa biz de kullanacağız mecburen. Önce araştırmak lazım gerçi; uzun vadede sorun çıkarmayacak daha iyi bir seçim var mı diye. Çok minik de olsa daha ucuzu bulabileceğimiz bir ihtimal olabilir.

Saygılar,

Paslanmaz çeliğin tuzlu suda birkaç ayda küflenmeye başladığını gördüm. Alüminyum veya nikel kaplamalarda tuzlu suda korozyona uğruyor. Saf nikel denemek istiyorum ama fiyat olarak titanyumdan aşağı kalmıyor. Zaten içinde yüzlerce-binlerce dolarlık canlının bulunduğu bir sistemde bu riske girmek bana doğru gelmiyor. 

Uzun sürede plastik soğuk sıcak farkından dolayı çatlama yapıyor ve verim düşük oluyor. Kova projesinde soğutmanın çok geç ve az gerçekleşeceğini düşünüyorum. Stabil bir soğutma sağlamak için içerideki soğuk suyun sürekli yenilenmesi gerekir. Bence verimsiz bir sistem olacaktır. Ama bir miktar soğutma sağlayacaktır.