Bazı Akvaryum Balıklarında Plesiomonas shigelloide

E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 2005

E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 2005

Cilt/Volume 22, Sayı/Issue (1-2): 31–34

© Ege University Press

ISSN 1300 - 1590

http://jfas.ege.edu.tr/

Bazı Akvaryum Balıklarında Plesiomonas shigelloides Enfeksiyonu

Üzerinde Bir Araştırma

*Tülay Akaylı

Özet:Bu çalışma İstanbul ili içinde bulunan bazıakvaryum balığıüretim işletmelerindeki akvaryum balıklarında görülen ölümlerin nedenini ortaya koymak amacıyla yapıldı. Enfekte lepistes (Poecilia reticulata) balıklarında zayıflama, eksoftalmus, ascites ve yüzgeçlerde erime görüldü. Nekropside; karaciğer ve böbreklerin solgun, dalaklarının koyulaştığıve safra keselerinin ise şişkin olduğu dikkati çekmiştir. Üç adet işletmeden temin edilen lepistes, çiklit (Aulonocara maylandi) ve kılıçkuyruk Xiphophorus helleri) balıklarınıiçeren on adet hasta balık örneğinin karaciğer, dalak ve böbrekgibi iç organlarından Tryptic Soy Agar (TSA)’a ekimler yapıldı. İzole edilen bakterilere dokuz kemoterapotikle antibiyogram testi yapıldı. Hasta lepisteslerden izole edilen üç izolatın fenotipik muayenesi sonucunda Plesiomonas shigelloides olduğu tesbit edildi.Bakteri hareketli, vibriostat’a (O/129) duyarlı, glukozu oksidative fermentatif yolla kullandığıbelirlendi. Ayrıca diğer hasta balıklardan Aeromonas hydrophila ve Pseudomonassp. de izole edildi. Antibiyogram testlerinin sonuçlarına göre madde duyarlık testlerinin sonuçlarına göre üç bakteri izolatınında sadece potansiye sulfonamitlere duyarlıolduğu tesbit edildi. Anahtar Kelimeler:Lepistes, çiklit, kılıçkuyruk, Plesiomonas shigelloides.

Giriş

Akvaryum balığıendüstrisinde bakteriyel enfeksiyonların çiftlik düzeyinden hobi akvaryum seviyesine kadar akvaryum balıklarında ağır kayıplara neden olduğu bilinen bir gerçektir. Ne yazık ki bakteriyel enfeksiyonların tedavisi için kullanılan kemoterapatik ilaçların oldukça yaygın ve bilinçsizce

kullanılmasıbirçok tedavinin başarısızlığına neden olduğu bildirilmektedir (Alderson, 2003).

Akvaryum balıklarında görülen bakteriyel hastalıkların en çok ölümlere neden olanıbakteriyel septisemi ile seyredenlerdir. Bakteriyel septisemi sık sık ortaya çıkarak kısa bir sürede bütün akvaryumdaki balıkların ölümüne neden olur. Balıklarda görülen bakteriyel septisemilerden üç taksonomik grup bakteri sorumludur (Reddacliff, 1988).  Aeromonas (Güvener, 2001; Timur ve diğ., 2003), Pseudomonasve Vibrio türleri bu septisemilerde rol oynar (Reddacliff, 1988; Andrews

ve diğ., 1988; Hjeltnes ve Roberts, 1993; Noga, 2000). Akvaryum balıklarında hemorajik septisemi oluşturan Aeromonas, Pseudomonasve Vibrio cinslerine ait bakteriler su ortamında genellikle bulunduklarıgibi sağlıklıgörülen balıklarında dokularında gizli enfeksiyon şeklinde az miktarda

da bulunurlar (Post, 1987; Andrews ve diğ., 1988, Noga, 2000). Bu nedenle hastalığın patlak vermesi taşıma,elleme veya yoğun stoklama sonrasına denk gelir (Post, 1987; Andrews ve diğ., 1988, Noga, 2000).

Balıklarda enfeksiyonlara neden olan Vibrioneceae familyasına ait olan bakteriler başlıca Vibrio, Photobacteriumve Plesiomonas cinslerine dahil edilmektedir. Photobacterium veVibriotürleri büyümeleri için besiyeri içine tuz ilavesine ihtiyaç duymalarına rağmen Plesiomonastürü non-halofiliktir (Sanders ve Fryer, 1988). Plesiomonascinsine ait tek bir tür olan  Plesiomonas shigelloides’in Gram-negatif, hareketli, sitokrom oksidaz ve katalaz testlerine pozitif reaksiyon verdiği, vibriostat (O/129) testine hassas ve oksidadif /fermentatif (O/F) glukoz testinde fermentatif olmasıgibi ortak biyokimyasal özelliklere sahip olduğu tespit edilmiştir (Austin ve Austin, 1987; Sanders ve Fryer, 1988; Gonzalez-Rey, 2003). Plesiomonas shigelloidesçeşitli balık türlerinde septisemiye neden olan fakültatif anaerob bir basildir (Thomas ve Emmett, 1992). Bu mikroorganizma tatlısu ve deniz 32  Akaylıve Zeybek /E.Ü.Su Ürünleri Dergisi 22 (1-2):31–34

suyunda bulunur (Thomas ve Emmett, 1992; Chuo, 1996; Gonzalez-Rey, 2003) ve tropikal tatlısu balıklarının bağırsakiçeriğinden izoleedilmiştir (Van damme ve Vandepitte, 1980;Thomas ve Emmett, 1992). Plesiomonas shigelloides zoonoz olup,etkenin tropikal akvaryumların suyunda bulunduğu zaman temas eden insanlardaenfeksiyonlara yol açtığıbildirilmektedir (Thomas ve Emmett, 1992;  Gonzalez-Rey, 2003). Etken gökkuşağıalabalığı, yayın balığı(De Paolave diğ. 1995, Durnorow, 2000), mersin balığıyavrularında, gromi (Chuo, 1996),japon  ve lepistes (Durnorow, 2000) gibi akvaryum balıklarında da enfeksiyonlara neden olmaktadır (Austin ve Austin, 1999). Plesiomonas shigelloides’le enfektebalıklarda genelde aşırızayıflama, anüste kızarıklık ve bağırsakta sarırenkli  shal,vücutkaslarında peteşiyal

hemoraji ve bazende karın boşluğu içindeascites ile

karakterizedir (Austin ve Austin, 1999).

Bu çalışmanın amacı  İstanbulili içinde  bulunan bazı

akvaryum balığıüretim işletmelerindeki balıklarda görülen

ölüm nedenini ortaya koymaktır.

Materyal ve Yöntem

Bu çalışmada materyal olarak kullanılanhasta  balıklar

İstanbul’da akvaryum balığıüretimi ve satışıyapan çeşitli

işletmelerden temin edilmiştir.

Hasta balık örneklerinin teminiNisan-Aralık 2003 tarihleri

arasında dokuz aylık çalışmadöneminde sürdürülmüşve

toplam üç işletmeden 4 adet kılıçkuyruk, 3 adetçiklit ve 3 adet

lepistes balığıolmak üzere toplam 10 adet hasta akvaryum

balığıörneği incelenmiştir.

Hastalık belirtisi gösteren balık örneklerine bakteriyolojik

muayene yapıldı(Bullock,1978; Austinve Austin, 1987).

Balıkların dışmuayenelerinden sonra nekropsi yapılıp aseptik

olarak karaciğer, dalak ve böbrek gibi iç organlarından alınan

örnekler Tryptic Soy Agar’a (TSA) ekildi (Colins, 1993). Petri

kapları22ºC’de 48-72 saat süre ile inkübe edildi.Saf koloniler

Austin ve Austin(1987) ve Holt ve diğ. (1994)’e göre identifiye

edildi.

İzole edilen bakterilerin hareketli olup olmadığının tespiti

için asılıdamla yöntemi ve bu bakterilerin hücre

morfolojilerinintespiti içindeGram boyama yöntemi

uygulanmıştır. Bakterilerin fenotipik özelikleriniortaya koymak

amacıile Bullock (1978)’e göre sitokrom oksidaz ve katalaz

testleri, oksidasyon-fermantasyon glükoztesti, indol, metil red

ve Voges-Proskauer testleri, nitrat redüksiyon testi,

şekerlerden asit üretimi, jelatin testi, Moeller arjinin dihidrolaz

ile lizin ve ornitrin dekarboksilaz testleri, tuzlulukve sıcaklık

testleri uygulandı.

Antibiyogram disk diffüzyon yöntemi ile gerçekleştirildi

(Barry ve Thornsberry 1985). İzolatlar steril sudasüspanse

edilerek McFarland 1’e ayarlanarak uniformbir  şekilde

Mueller-Hinton agar içeren vasatlara inokule edildi.

Flumequine (30µg), erythromycine (15µg), potansiye

sulfonamit (300µg), furazolidone (15µg), ampicillin (10 µg),

oxytetracycline( 30µg), sulphamerazine (300µg), kanamycine

(30 µg), trimethoprime (5µg),cefotaxime sodium (30µg),

chloramphenicol (30µg) ile  emdirilmişdiskler vasatlara

yerleştirilerek 22ºC de 24saat inkübe edildi. İzolatın duyarlıve

dirençli inhibisyon zonlarıölçülerek belirlendi (Barry ve

Thornsberry, 1985; Koneman ve diğ.,1992; Baron ve diğ.,

1994).

Bulgular

İstanbul ilindeki üç adet farklı akvaryumcudantemin edilen

lepistes, çiklit ve kılıçkuyruk balıklarında 2003 yılının Nisan-

Aralık aylarıarasında yüksek ölümlerin (%30) meydana

geldiği görüldü.

Hasta lepistes balıklarının dışmuayenesinde zayıflama,

eksoftalmus,ascitesve yüzgeçlerde erime dikkati çekti (Şekil

1). İç muayenede hasta balıklarda karaciğer ve böbreğin

renginin solgunlaştığıfakat dalakrenginin koyulaştığıve safra

keselerininise  şişkin olduğudikkatiçekti.Hasta çiklit

balıklarında ise deri renginde koyulaşma ve vücut yüzeyinde

ülser ve gözlerde tek taraflıeksoftalmus  görülürken iç

organlarda ise karaciğerde nekroz, böbreklerdeerime, safra

kesesinde büyüme ve bağırsaklarda hemoraji yanısıra

bağırsak içeriğinde temiz bir sıvıdikkati çekmiştir.Kılıçkuyruk

balıklarında da anorexia, renkte solgunluk, karında şişkinlikve

vücut yüzeyinde kızarıklıklar yanısıra iç organlarda da

hemoraji gözlendi.

Şekil1.Hasta balıklarda zayıflama,karında şişkinlikve yüzgeçlerde erime.

Hasta lepistes balıklarının karaciğer, dalak  ve

böbreklerinden TSA’ya yapılan ekimler sonucu beyaz renkli,

konveks veyuvarlak şekilli yoğun bakteri kolonileri üredi. Bu

kolonilerden alınan 3 adet izolata ait bakterilerinGram-negatif

hareketli basil olmaları, O/F glukoz testinde fermentatif

reaksiyon oluşturmaları, sitokrom oksidaz ve katalaz pozitif ve

vibriostat (O/129) testine hassas olmalarınedeni ile bu

bakteriler Plesiomonas shigelloides olarak izoleve identifiye

edilmiştir.Ayrıca bu çalışmada incelenen çiklit ve kılıçkuyruk

balıklarından da Aeromonas hydrophilave Pseudomonassp.

bakterileri izole edilmiştir.

Hasta lepistes  balıklarından izole edilen  Plesiomonas

cinsi bakteri izolatlarının morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal

özellikleri Tablo1.’de verilmiştir.

Akaylıve Zeybek /E.Ü.Su Ürünleri Dergisi 22 (1-2):31–34  33

Plesiomonas shigelloides  izolatlarının antimikrobiyal

madde duyarlılık test sonuçlarına göre dokuz adet

antimikrobiyal maddeye karşıfarklıduyarlılık gösterdikleri

tespit edilmiştir. Üç adet Plesiomonas shigelloidesizolatının

potansiye sulfonomit’e duyarlıolduğu gözlenmiştir.

Tartışma ve Sonuç

Bakteriyel balık hastalıklarıdoğal ve kültür balıklarında yaygın

olduğu gibi akvaryum balıklarında da yüksek oranda ölümlere

neden olmaktadır. Balıklarda enfeksiyonlara neden olan

bakterilerin çoğu fırsatçıpatojen olup kirlilik , sıcaklık ve nakil

gibi uygun olmayan çevre şartlarının yaratmışolduğu strese

bağlıolarak ortaya çıkmaktadır (Post 1987, Andrews ve diğ.

1988, Reddacliff 1988, Noga 2000, Güvener 2001, Alderson

2003).

Gram-negatif bakterilerden olan  Plesiomonas

shigelloidesdaha çok tatlısu balıklarında (Van damme ve

Vandepitte 1980, Thomas ve Emmett 1992, De Paola ve diğ.

1995, Durnorow 2000) ve akvaryum balıklarında

enfeksiyonlara neden olmaktadır (Austin ve Austin 1987,

Sanders ve Fryer 1988, Chuo 1996, Durnorow 2000).

Bu çalışmada üç akvaryum balığıişletmesinden temin

edilen toplam on adet hasta balık örneği incelenmişlepistes

balıklarından  Plesiomonas shigelloides,  kılıçkuyruk

balıklarından A. hydrophila ve çiklit balıklarında Pseudomonas

sp. suşlarıizole edilmiştir.

Plesiomonas  türü bakterilerin neden olduğu

enfeksiyonlarda patojenler genelde hasta balıkların böbrek ve

karaciğer gibi iç organlarından izole edilmiştir (Austin ve

Austin 1988). Enfekte balıklarda gözlenen hastalık bulguları;

balıklarda görülen diğer septisemilerde ki bulgularla benzer

olup balıklarda genelde aşırızayıflama, anüste kızarıklık ve

bağırsaklarda sarırenkli ishal, vücut kaslarında peteşiyal

hemoraji ve bazende karın boşluğunda ascites olduğu

bildirilmiştir (Austin ve Austin, 1988, Austin ve Austin, 1999).

Bu çalışmada da lepistes balıklarında gözlenen aşırı

zayıflama, ascites ve yüzgeçlerde erime  Plesiomonas türü

bakterilerin  neden olduğu enfeksiyonlarda görülen başlıca

klinik bulgulara benzer olmakla birlikte, renkte koyulaşma ve

eksoftalmus gibi bulguların diğer araştırıcıların bulgularından

farklıolduğu dikkati çekmiştir (Austin ve Austin 1988, 1999).

Ayrıca  Plesiomonas  septisemilerinde gözlenen anüste

kızarıklık ve sıvıtoplanmasına da rastlanılmamıştır (Austin ve

Austin 1988, 1999).

Hasta balıklardan izole edilen beyaz renkli kolonilere ait

bakterilerin Gram-negatif, hareketli olmalarının yanısıra O/F

glükoz testinde fermentatif reaksiyon vermeleri ve büyümeleri

için tuza ihtiyaç duymamalarınedeni ile Plesiomonascinsine

ait bakterilerin genel özelliklerine benzerlik gösterdikleri dikkati

çekmiştir (Austin ve Austin 1987, Sanders ve Fryer 1988,

Thomas ve Emmett 1992, Gonzalez-Rey 2003). İzole edilen

bakterilerin bu özellikleri yanısıra diğer fizyolojik, biyokimyasal

özellikleri de farklıaraştırıcıların bulgularına (Austin ve Austin

1987, Sanders ve Fryer 1988, Holt ve Krieg ve diğ. 1994,

Gonzalez-Rey 2003) benzerlik göstermektedir.

Diğer araştırıcıların (Austin ve Austin 1987, Sanders ve

Fryer 1988, Holt ve diğ. 1994, Chuo 1996, Gonzalez-Rey

2003) bildirdiği gibi bu çalışmada da hasta lepistes

balıklarından izole edilenP. shigelloidesbakterileri arjinin

dihidrolaz, lizin ve ornitin dekarboksilaz testleri ve inositolden

ve laktozdan asit üretimi pozitif reaksiyon vermiştir.

Sonuç olarak, yapılan bu çalışma ile çiklit, kılıçkuyruk ve

lepistes gibi akvaryum balıklarında görülen bakteriyel

enfeksiyonlar incelenmişve Plesiomonas enfeksiyonunun

lepistes balıklarında hastalığa neden olduğu ortaya

çıkartılmıştır. Yurdumuzda üretimi yapılan akvaryum

balıklarında ilk kez bu çalışma ile Plesiomonas shigelloides

enfeksiyonuna rastlanılmıştır. Lepistes balıklarının üretildiği

işletmede; üretim ünitesindeki yoğun balık populasyonu ve

hijyenik tedbirlerin yetersiz olmasına bağlıolarak oluşan stres

sonucu Plesiomonas shigelloidestürü bakterinin bu balıklarda

ani ve yüksek ölümlere neden olduğu anlaşılmıştır.

Antibiyogram testi sonuçlarına göre de lepistes balıklarından

izole edilen bu iki türe ait bakterilerin potansiye sulfonamidlere

duyarlıolduğu tespit edilmişve balıklar bu antibiyotik ile 30-60

mg /kg balık/gün dozunda 5 gün süre ile tedavi edilmiştir.

Teşekkürler, makaledende özet çıkarısak demekki her an suda hatta balık bünyesinde bile balığın zayıf anını kollayan zararlı bakteriler bulunuyor ve ortaya çıkabiliyor, buna en büyük sebep ise, demekki başta kirlilik, stres ve gereğinden fazla yüksek sıcaklık sebep olabiliyor denebilor anladığım kadar. Kirliği düşünürsek yetersiz su değişimi, ve aşırı doldurulan filtreler öncelikle gelir kullanılar suların klor ve ağır metalden yüklü olması gibi. Strese ise birçok sebep sayılabilir, sürekli akvaryuma el sokmak, balıklara ellemek, sürekli aksesuar değişiklikleri, sürekli balığı biryerden alıp bir yere taşımak. Balıklar arası kavga aşırı nüfus, kapakta kullanılan ışıklar v.s. Sıcaklık ise zaten bir çok balık türü 23-26 arasında rahat barınıyorlar fazla abartmamak gerektiğini düşündürüyor makale insana. Daha kim bilir neler düşündürüyordurda birazda tıbbi terimlerden anlamak lazım makaleyi okurken  mesutok2014-09-22 17:51:19