Eminönü'nde bir akvaryumcu

TÜKETİCİ HAKLARI


Birleşmiş Milletler tarafından 1985 yılında kabul edilen ve üye ülkelerin uygun kanunlar çıkartmak zorunda oldukları Tüketici Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yer alan hakları ana başlıklar halinde şöyle sıralayabiliriz:

1. Tüketicinin temel gereksinimlerinin karşılanması hakkı : Barınma, ısınma, aydınlanma, içecek ve kullanılacak su bulma, ulaşım, haberleşme tüketicilerin en temel haklarıdır. Her tüketici bu hakları talep edebilmeli, bu haklara ulaşabilmeli ve bunları etkin bir lekilde kullanabilmelidir.

2. Sağlık ve güvenliğin korunması hakkı : Tüketilmek üzere satışa sunulan her türlü mal ve hizmetin yaşam ve sağlık açısından kullanıcılarına zarar vermeyecek durumda bulunması gerekir.

3. Ekonomik çıkarlarının korunması hakkı : Tüketicilere çok çeşitli kaliteli mal ve hizmetlerin ucuz fiyattan sunulması, satış sonrası hizmetlerin yeterli düzeyde olması yanında; satıcının suistimalini gösterir tek taraflı sözleşmeler, sözleşmelerdeki haksız hükümler, zorlayıcı kredi şartları ve baskı yaratan satış yöntemlerine karşı korunma hakkıdır.

4. Bilgilendirme hakkı : Mal ve hizmeti satın alırken doğru karar vermeye yardımcı olacak bilgilerin edinilmesi; yanlış, yanıltıcı, eksik reklam, etiket ve ambalaja karşı korunması hakkıdır.

5. Eğitime hakkı : Tüketicilerin kendi hak ve yararlarını koruyup geliştirmesi, bilinçlenmesi, yönlendirilen değil, yönlendiren tüketici olması amacıyla eğitim kurumlarında eğitilme hakkıdır.

6. Zararların tazmin edilme hakkı : Satın alınan ürünlerin bozuk, eksik veya hatalı çıkması durumunda kusurlu malın geri alınması, yenisiyle değiştirilmesi, kusurlu hizmetin yeniden görülmesi, gerekirse tazminat ödenmesi hakkıdır.

7. Temsil edilme hakkı : Hükümetlerin ekonomik politikalarının oluşturulmasında dikkate alınma, kamu organlarında temsil, firmalarda özellikle ürün geliştirme aşamasında görüşü alınma hakkıdır.

8. Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı : Sağlık koşullarına uygun fiziksel çevrede yaşama, çevresel tehlikelerden korunma, günümüz ve gelecek nesiller için doğayı koruma hakkıdır.


***ALIŞVERİŞİN TEMEL İLKELERİ***

İhtiyaçlarınızı doğru belirleyip bir liste ve bir harcama planı hazırlayın.

 

Öncelik sırasına göre alışveriş yapın.

Alışveriş için en uygun zaman belirleyin ve mağazaların tenha olduğu gün ve saatleri seçin.

Kimi malların farklı fiyat dönemleri vardır.

 

Özellikle mevsimlik malların fiyatlarının, mevsim sonunda düştüğünü göz önünde bulundurun.

Satın alacağımız ürünü ve koşullarını iyi inceleyebilecek kadar kendinize alışveriş zamanı ayırın.

Aç, yorgun ve keyifsiz iken alışverişe çıkmayın.

İyi bir piyasa araştırması yapın.Satın alacağınız ürünün fiyat ve kalitesini, başka markalarınki ile karşılaştırın.

Alacağınız ürünün etiketini mutlaka okuyun.

Satıcılardan, sattıkları mala ilişkin bilgi edinmeye çalışıp, yerine göre pazarlık yapın.

Satın alacağınız malın çeşidine göre kullanım ve bakım özelliğini öğrenin.

İndirimli satışların çekiciliğine kapılıp ihtiyacınız olmayan yada az kullanacağınız malları satın almayın.

İndirimli satışlarda malın modeli eski, serisi bitmiş, defolu veya bozuk olabileceğini gözönünde bulundurun.

Üreticisi belli olmayan malları satın almayın.

Tartı ve ölçü aletlerinin kullanımına dikkat edin.

Taksitli satışlarda taksit şartlarını, ödeme vadelerini ve diğer yükümlülükleri iyice öğrenin.

Kapınıza gelen satıcılardan alışveriş yapmamaya çalışın; ürünü kontrol etmeden teslim almayın; senetleri teslimattan sonra imzalayın; imza tarihine dikkat edin ve bu tür alışverişlerde 7 günlük tevrübe ve muayene süresi hakkınız olduğunu unutmayın.

Sözleşmeleri çok dikkatli okuyun; özellikle küçük punto ile basılmış satırlarda zarar görebileceğiniz yükümlülükler üstlenebileceğinizi unutmayın.

Satın alacağınız malın garanti belgesini, tanıtma ve kullanma kılavuzunu, etiket ve ambalajını dikkatle inceleyin.

Alışverişlerinizde yüksek kaliteli, TSE ,CE belgeli

malları tercih edin.

Taklit ürünlerden sakının.


DAYANIKLI TÜKETİM MALLARI SATIN ALIRKEN

Satın almaya karar vermeden önce modelleri inceleyin; mutlaka ihtiyacınıza en uygun olanı seçin.
Firmanın yaygın ve etkin bir servis teşkilatına sahip olup olmadığını araştırın.
Satıcıdan, malın fiyatının dışında taşıma veya servis ücreti adı altında ek ödeme talep edip etmeyeceğini öğrenin.
Garanti belgesinin neleri içerdiğine dikkat edin.
Malı satın aldıktan sonra garanti belgesini satıcı firmaya yada yetkili servise mutlaka imzalatın.


GIDA MADDELERİ SATIN ALIRKEN

Açık, ambalajsız gıda maddelerini satın almamaya özen gösterin.
Gıda maddeleri ve ilaçların üretim ve son kullanma tarihlerine, ürünün veya ambalajının bozuk olup olmadığına dikkat edin.
Üzerinde Türkçe açıklaması olmayan ithal gıdaları almayın.
Soğuk günlerde donmuş meyve ve sebzelere karşı dikkatli olun; dondurulmuş gıdaların belli ısıda muhafaza ediliyor olmalarına özen gösterin.
En pahalı gıda maddesi en besleyici ve en kaliteli gıda maddesi olmayabilir; bunu unutmayın.
Meyve ve sebze alırken mevsimlik olanları tercih edin. Bu tür ürünler hem ucuzluk hem de besin değeri açısından daha avantajlıdır.
Açıkta satılan gıda maddelerinde hile ihtimalini gözardı etmeyin.
Simit gibi gıda maddelerini camekan ve maşa kullananlardan alın.
Dışı paslı, ezilmiş, kapakları bombelenmiş ve büzülmüş konserveleri almayın.
Etiketinde eksik bilgi olan konserveleri almayın.


ALIŞVERİŞ BİTTİKTEN SONRA

Herşeyden önce satın aldığınız hiçbir şeyi israf etmeyiniz, doğru kullanın.
Aldığınız malın kullanma ve bakım talimatlarını iyice okuyun ve aynen uygulayın.
Satın aldığınız malın bozuk, hatalı çıkması veya çok kısa sürede bozulması durumunda olumsuzlukları sineye çekmeyin; ilk olarak malı satın aldığınız yere başvurun.

Garanti süresi dahilinde bozulan malı kendi imkanlarınızla yetkisiz servislere tamir ettirmeyin. Bu hareketiniz garantinin geçersiz sayılmasına neden olabilir.
Sorunlarınız için ilgili yerlere başvururken, ürünü aldığınızı gösteren satış fişi, fatura gibi belgeleri ve şikayetinizi anlatan bir yazıyı yanınızda bulundurun.

4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI KANUNU

23 Şubat 1995 tarihinde TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe giren Tüketiciyi Koruma Kanunu’nda yer alan temel tanımlamalar ve tüketici hakları konusunda bilgi vermeyi amaçladığımız bu bölüme, kanunun amacını aktararak başlamak istiyoruz. “Ekonominin gereklerine ve kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemleri almak ve tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konudaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemek.”

1- Ayıplı Mal ve Hizmetler:
Kanunun 4. Maddesine göre;ambalajında, etiketinde, broşüründe, kullanma kılavuzunda ve satıcının verdiği bilgilerde yanlışlık ve eksiklik olan, standartındaki nitelik ve niceliklere aykırı veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan yada ortadan kaldıran mal ve hizmetler, ayıplı mal ve hizmetler sayılmaktadır.
Satın aldığınız ve ayıplı çıkan malı, teslim tarihinden itibaren 15 gün içerisinde satıcısına başvurarak;
Değiştirilmesi, Bedelinin iadesi, Ücretsiz onarım, Ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirimi seçeneklerinden birini talep edebilirsiniz.

2- Taksitli Satışlar :
Taksitli satışlardan doğan borçlarınızın tamamını veya bir kısmını önceden ödeme hakkına sahipsiniz. Bu durumda satıcı, ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür.Mal ve hizmetin satıcı ile aranızda yazılı olarak belirlenen toplam satış fiyatı, hiçbir şekilde arttırılamaz.

3- Kampanyalı Satışlar :
Kanunun 7. Maddesine göre; gazete, radyo, televizyon vb. yollarla halka duyurularak düzenlenen ve kampanya kapsamında yer alan malın daha sonra teslimin vaad eden ve bir sözleşmeyle yapılan satışlar, kampanyalı satışlardır.
Kampanyalı satışlarda, ilan ve tahhüt edilen mal ve hizmetin teslimatının zamanında yapılmaması, fiyat ve nitelik miktarında sözleşmeye aykırı davranılması durumlarında satıcı, bayi, acente, temsilci, imaltçı, üretici ve ithalatçı birlikte ve zincirleme sorumludur.

4- Kapıdan Satışlar :
Satıcınızın eviniz veya işyerinize gelerek yaptığı ve bedeli Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca her sene duyurulan miktarın üzerinde olan satışlarda yedi gün içerisinde malı kabul veya hiçbir gerekçe göstermeden reddetmek hakkına sahipsiniz.
Malı kabul etmediyseniz, satıcı almış olduğu bedeli ve sizi borç altına sokan her türlü belgeyi 10 gün içerisinde iade etmek yükümlüdür. Bu durumda satıcı, 20 gün içerisinde mal ıgeri almak zorundadır.

5- Tüketici Kredisi :
Banka veya benzeri finans kuruluşlarında tüketici kredisi kullanılması durumunda, yapılan sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunludur. Sözleşme süresi içerisinde kredi şartları tüketici aleyhine değiştirilemez. Tüketici kredisinden doğan borçların tamamının veya bir kısmının önceden ödenmesi durumunda banka, gerekli faiz ve komisyon indirimini yapmakla yükümlüdür.

6- Etiket, Tarife ve Fiyat Listeleri :
Kanunun 12.maddesine göre, satılan mallara etiket koyma zorunluluğu vardır.Ticaret konusu olan ve perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir., okunabilir şekilde malın kaynağı, cinsi ve fiyatı hakkında bilgileri içeren etiket konulması, etiket konulması mümkün olmayan hallerde aynı bilgileri kapsayan listelerin, görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması zorunludur.Belediyeler, bu madde hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle görevlidirler.

7- İndirimli Satışlar :
İndirimli satışlarda, malın alış veya imalat fiyatı ile indirimli satış fiyatlarının da etikette veya fiyat listelerinde gösterilmesi zorunludur.

8- Satıcı, satıştan kaçınamaz :
Kanunun 5.maddesine göre üzerinde 'numunedir' veya 'satılık değildir' yazısı bulunmayan bir malın ticari bir kuruluşun vitrininde, rafında veya açıkça görülebilen bir yerinde sergilenmesi, onun stokta olduğu anlamına gelir. Satıcı, teşhir ettiği malların satışından kaçınamaz, satılmamış olduğu halde satılmış gibi gösteremez.

9- Garanti Belgesi :
İthalatçı veya imalatçı firmalar, ithal ettikleri veya ürettikleri sanayi malları için garanti belgesi düzenlemek zorundadırlar. Garanti Belgesinin, tüketiciye verilmesi sorumluluğu tüketicinin malı satın aldığı satıcı, bayi yada temsilciliklere aittir.

10- Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu :
Sanayi mallarından ithal edilmiş olanların, bakım, onarım ve kullanılmasına ait tanıtma ve kullanım kılavuzlarının aslına uygun Türkçe çevirileriyle yurt içinde üretilenlerin ise bakım, onarım ve kullanılmasını gösteren Türkçe tanıtım ve kullanım kılavuzlarıyla birlikte satılması zorunludur.

11- Servis Hizmetleri :
İthalatçı veya imalatçılar sattıkları sanayi malları için, o malın Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca tesbit ve ilan edilen kullanım ömrü süresince bakım, onarım ve servis hizmetlerini yürütecek istasyonları kurmak ve yeterli teknisyen kadrosu ile yedek parça stoku bulundurmak zorundadır.

12- Ticari Reklam ve İlanlar :
Ticari reklam ve ilanlar yasalara ve genel ahlaka uygun, dürüst ve doğru olmalıdırlar. Tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici reklam ve ilan yapılamaz.

13- Zararlı ve Tehlikeli Mal ve Hizmetler :
Tüketicinin kullanımına sunulan mal ve hizmetlerin kişi ve çevre sağlığına zararlı veya tehlikeli olabilmesi durumunda, bu malların emniyetle kullanabilmesi için, üzerine veya ekli kullanım kılavuzlarına bu durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarıcılar açıkça görülecek ve okunacak şekilde konulyur veya yazılır.

14- Tüketicinin Eğitilmesi :
Tüketicinin eğitilmesi konusunda her derecedeki okulların ders programlarına Milli Eğitim Bakanlığı’nca gerekli ilaveler yapılır...

 

Yukarıdaki kurallara uygun davranmaya özen gösterirsek , problemleri minumuma indirebileceğimizi unutmayalım. Sevgi ve saygılar...

Guppy Pet Market-EvcilAl.com

               www.evcilal.com