Ciddi bir gelir kaynağı haline gelen ev hayvanı ticaretine Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı el koydu ve bu sektörü düzenlemek için yeni standartlar belirledi. Günümüzde artık her büyük caddede ve alıiveriş merkezinde bulunan pet shop olarak tabir edilen mağazalar bu yeni düzenlemeye uymak zorundalar aksi taktirde ciddi bir yaptırımla karşılaşacaklar.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, ev ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığılarının üretim, satış, barınma ve eğitim yerlerine ilişkin standartları düzenledi. Buna göre, ev ve süs hayvanlarının üretildikleri, alınıp satıldıkları, geçici süreler barındırıldıkları ve eğitildikleri iş yerlerinde hayvanları rahatsız edecek kadar güçlü veya yetersiz aydınlatma ile hayvanları doğrudan etkileyecek ışıklandırma yapılamayacak. Çevreye rahatsızlık verecek hayvan seslerinin veya kötü kokunun yayılmaması için gerekli önlemler alınacak.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, ''Ev ve Süs Hayvanlarının Üretim, Satış, Barınma ve Eğitim Yerleri Hakkında Yönetmeliği'' Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.
Ev ve süs hayvanlarının üretildikleri, alınıp satıldıkları, barındırıldıkları ve eğitim gördükleri yerlerin gerekli teknik ve sağlık şartları ile açılma, çalışma ve denetlenmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemeyi amaçlayan ve bugün itibariyle yürürlüğe giren yönetmeliğe göre, iş yeri açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, bir dilekçe ile gerekli bilgi ve belgeleri eksiksiz tamamlayarak, İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerine müracaat edecek.
Çalışma izni almak için de yine gerçek ve tüzel kişiler, gerekli belgelerle İl Müdürlüğüne başvuracak.
-İzin için işyerlerinin taşıması gereken şartlar
Yönetmelikte, çalışma izni verilmesi için iş yerlerinde aranacak asgari teknik ve sağlık şartları da belirlendi.
Buna göre iş yerleri, insan gıdası imal edilen iş yerlerini olumsuz etkileyecek mesafelere kurulamayacak.
İş yeri zemini ve duvarları kolay yıkanabilen ve dezenfekte edilebilen su geçirmez açık renkli fayans, mermer veya benzeri bir malzeme ile kaplanacak.
Hayvanları rahatsız edecek kadar güçlü veya yetersiz aydınlatma ile hayvanları doğrudan etkileyecek ışıklandırma yapılamayacak.
İş yerlerinin dışarıya açılan pencere kanatları her türlü haşerenin girmesini engelleyecek tarzda kapatılacak, iş yerinin havasını, iklim, hayvan sayısı ve hayvan türü gibi koşullara bağlı olarak temizleyebilen havalandırma tesisatı bulundurulacak.
Kafes ve ekipmanlar ile malzemeler, dezenfektanlara dayanıklı, paslanmaz ve kolay temizlenebilir malzemeden yapılacak, iş yeri, hastalık yapan mikroorganizmalara ve parazitlere karşı haftada bir olmak üzere, hastalık şüphesi durumu ile gerekli görülen zamanlarda da dezenfekte edilecek.
İş yerlerinde çevreye rahatsızlık verecek hayvan seslerinin veya kötü kokunun yayılmaması için gerekli önlemler alınacak, temizlik artıkları, kullanılmış altlıklar ve dışkılar; dayanıklı, ağzı bağlanabilen naylon torbalar içinde muhafaza edilecek ve işyeri dışına bırakılamayacak.
Bu yönetmeliğe tabi iş yerlerinde bulunan hayvanlar, salgın hayvan hastalığı şüphesi durumunda il veya ilçe müdürlükleri tarafından sahiplerinin sorumluluğunda karantinaya aldırılacak ve karantina süresince yapılan her türlü masraflar, işyeri sahibine ait olacak.
İş yerlerinde ürün satışı yapılacak ise ürünler zeminden en az 10 santimetre yükseklikte, hayvanların temas edemeyeceği, kolay temizlenebilir raflarda satışa sunulacak. Hasta, yaralı veya sakat hayvanlar ayrı bir bölümde barındırılacak.
-Hayvanın ırkına uygun boyutta doğum ünitesi bulundurulacak
Kedi ve köpek üretim yerlerinin de sahip olması gereken özelliklerin belirlendiği yönetmelikte; üretim yerlerinde idari büro, veteriner hekim odası, duş, depo, tuvalet ve hayvan karantina ünitesi, hayvanların yiyeceklerinin hazırlandığı bölüm, temizlik ünitesi, kapalı ve açık gezdirme alanı bulundurulması gerektiği belirtildi.
Üretim yerlerinde ayrıca, tüm açık bölümler rüzgar yönüne dönük olmayacak şekilde yapılacak, kapalı bölümlerde hayvanlara güneş ışığı gelebilecek büyüklükte, dışarıdan kemirgen, sinek ve benzeri haşerenin girmesine engel olacak tel ile kapatılmış pencereler bulunacak, hayvanların yatabileceği ırklarına ve boyutlarına uygun, yerden en az 10 santimetre yükseklikte platformlar bulunacak, üretim yerlerinde diğer ünitelerden bağımsız, kapalı bir bölümde hayvanın ırkına uygun boyutta doğum ünitesi ve karantina ünitesi bulundurulacak, kedi üretim yerinin içine kedilerin yatabilmesi için yatak, yüksekliklere tırmanabilmesi ve oyun oynayabilmesi için oyun ve tırmanma platformları ve benzeri malzemeler konulacak.
-Hayvanlara kafes içerisinde güvenli bir ortam sağlanacak
Kemirgen ve evcil tavşan üretim yerlerinin ise şu özelliklere sahip olması gerekecek:
''Üretim için kafesler zeminden ve tavandan 30 santimetre uzaklıkta ve kafes düzenekleri arasında koridor şeklinde en az 100 santimetre mesafe bulundurulacak. Yeterli havalandırma sağlanacak ve bölümler; ısı, ses ve ışık yalıtımına uygun şekilde düzenlenecek. Ayrıca haşere ve kemirgenlerin içeri girmesini engelleyecek önlemler alınacak, hayvanlar türlerine uygun odalarda ve kafeslerde barındırılacak, hayvanlara kafes içerisinde güvenli bir ortam sağlanacak, hayvanların yem ve suya sürekli ulaşabilmesi sağlanacak''
Yönetmeliğe göre, kuş üretim yerlerinde de kemirgen üretim yerlerinde aranan bazı özelliklere benzer şartlar aranacak.
Süs balıkları, sürüngen ve diğer hayvanların üretim yerleri açılması için de çalışma izni verilmesi için iş yerlerinde aranacak asgari teknik ve sağlık şartların yerine getirilmesi zorunlu olacak.
-Ev ve süs hayvanı satışı
Yönetmelikle, ev ve süs hayvanlarının satışı için de standartlar belirlendi.
Buna göre, ev ve süs hayvanı satışları, sahipsiz hayvanların bulundukları barınaklarda, üretim yerlerinde ve yer seçim komisyonu tarafından uygun görülen yerlerde yapılacak, kimliklendirilmiş kedi ve köpek yavrularına Bakanlık tarafından talimatla belirtilen zamanlarda aşı ve iç-dış parazit ilaçlaması yapılacak, en son yapılan aşılama tarihi üzerinden on beş gün geçmiş yavruların satışı yapılabilecek.
İthali yasak hayvanların satışının yasaklandığı yönetmelikte 16 yaşından küçük kişilere ev ve süs hayvanı satılamayacağı da belirtildi.
Yönetmelikte ayrıca, müşterilerin kafeste bulunan hayvanlara direk teması ve ulaşmasını önleyecek gerekli tedbirlerin alınması gerektiği, satış yerinde gebe veya yeni doğum yapmış hayvanlar ile tüylenmemiş kanatlı yavruları ve iki aylıktan küçük kedi ve köpek yavrusu bulundurulamayacağı, çevreden ve doğadan alınan veya izinli kuruluştan alınmayan hayvanlarla, yuvadan erken alınmış veya tüylenmesini tamamlamamış yavru kuşların satılamayacağı kaydedildi.
-Satılan her hayvan için hayvan satış belgesi doldurulacak
İş yerlerinde bulundurulan hayvanların kimliklendirilmesi ve kayıt altına alınması zorunlu olacak. Hayvanlara ait kimliklendirme işlemlerine dair esaslar Bakanlıkça belirlenecek.
İthal edilmiş hayvanlar için ithal edildiklerini gösteren gümrük belgelerinin, sağlık ve orijin sertifikalarının birer sureti iş yerlerinde bulundurulacak. Satılan her hayvan için hayvan satış belgesi doldurulacak ve hayvan satış belgesi, iki nüsha halinde düzenlenerek bir nüshası hayvan sahibine verilecek.
İş yerlerinin denetimleri, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile bu kanuna dayanılarak çıkarılan alt düzenleyici işlemlere uyulup uyulmadığı yönüyle ve yılda en az bir kez olmak üzere iki denetim elemanı tarafından yapılacak.
Bu Yönetmelik kapsamında kurulan, iş yerlerinde veteriner hekim istihdamı zorunlu olacak.
-Kapatma, değişiklik, ilave ve idare yaptırımlar
Çalışma izni almış hayvan üretim, satış, barınma ve eğitim yerlerinde Bakanlığın müsaadesi olmadan herhangi bir değişiklik veya ilave yapılamayacak.
Verilen çalışma izni, gerçek veya tüzel kişiler için olup, üzerinde yazılı olan adres için geçerli olacak. Bunlardan herhangi birinin değişmesi halinde çalışma izni geçerliliğini kaybedecek.
Çalışma izninde belirtilen sahip veya unvanın değişmesi hallerinde, durum en az bir ay önceden bir dilekçe ile il müdürlüğüne bildirilecek. Dilekçeye, değişikliklerle ilgili bilgi ve belgeler ile çalışma izninin aslı eklenecek. Bakanlık, il müdürlüğü çalışma izni üzerinde gerekli düzeltmeyi yapacak veya yeniden çalışma izin belgesi düzenleyecek.
Bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere aykırılık halinde Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, Hayvanları Koruma Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacak.
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, ruhsatlı veya ruhsatsız olarak faaliyet gösteren iş yeri sahipleri, 31 Aralık 2012 tarihine kadar bu yönetmeliğe uygun olarak çalışma izni alacak.