Mbuna, Malawi çiklitleri

Malawi gölü' nde en çok bulunan Mbuna grubudur. Mbuna grubu içerisinde olan çiklit türü çok fazladır. Mbuna  grubuna ait çiklit türleri Malawi gölünde bulunan sualtı kaya uçurumlarında yaşarlar, bunun sebebi hem kendi türleri arasında, hemde başka türlerin saldırması sebebiyle savunma amaçlı kayalarda oluşmuş oyuk, çatlak ve mağaralara saklanırlar. Bu davranış binlerce yıl sürdüğünden dolayı Mbuna grubu çiklitlerde bu davranış biçimi ve yaşam biçimi olmuştur.

Bilimsel sınıflandırma

Takım: Levreksiler (Perciformes)

Alt Takım: Dudaklılar (Labroidei)

Aile: Çiklitler (Cichlidae)

Alt aile: Pseudocrenilabrinae

Oymak: Haplochromini

Mbuna grubunda kendi yuvalarını korumak erkek balığa aittir, yuvada dişiyi strese sokmamak için elinden gelen savunmayı erkekler üslenir. Mbuna grubu çiklitleri Malawi gölünde oldukça çok olduğundan yuva ve besin kaynakları (kaya yosunları ve micro organizmalar) çok önemlidir ve kendi beslenme alanlarını korumaları içinde hem kendi hemde başka Mbuna türlerine karşı agresif davranış sergilerler.

Mbuna akvaryumu kurulumunda en dikkat edeceğiniz konu ise, Mbuna grubuna ait başka türlerde akvaryuma ekleyerek agresif davranış sergileyen erkeklerde dikkat dağılımı yaparak avresyonu düşürebilirsiniz.

Mbuna grubu çiklitlerde akvaryumda tutulma oranları (KURALDIR) her tüden bir erkeğe en az üç dişi düşecek şekilde olmalıdır. Eğer 1 erkek ve 1 dişi olarak akvaryuma eklenirse aralarında agresif davranışlar bazen ölümle sonuçlanabilir.

AKVARYUMDA YAŞAM: Mbuna grubuna ait çiklit türleri 250 litrelik bir akvaryumda rahatça beslenebilirler. 1 erkek ve 4 dişi olarak 3 tür 250 litrelik akvaryumda rahatça yaşayabilir. Akvaryumda kaya dekoru ekleyerek bir çok saklanma yerleri yaratabilirsiniz. Akvaryum zeminiolarak ince taneli kum olmalıdır. Eğer bitkilendirme isterseniz Anubia türleri ve Microsorum pteropus bitki türlerini tavsiye ederiz.

DİYET: Mbuna grundaki çiklitler yeterli ölçüde bitki kaynaklı besin verilmelidir, hayvansal kaynaklı yemler Mbuna türlerinde obezit (aşırı şimanlık) hastalığını tetikler ve sebebsiz ani ölümlere yol açabilir.

Uyumluluk: Eğer Mbuna çiklit grubuna ait olmayan çiklit türlerini akvaryuma eklemek isterseniz Haplochromine grubundan olan bazı çiklit türleri eklenebilir.

Mbuna Grubu, Malawi çiklitleri

Mbunalar ve Non-Mbunalar
Malawi çiklitleri, Mbuna ve Non-Mbuna (Mbuna olmayanlar) olmak üzere iki ana gruba ayrılabilir. Mbuna, yerli dilinde kayalık bölgelerde yaşayan çok renkli çiklitlere verilen isimdir. 
Mbunalar birkaç istisna dışında kayalık bölgelere bağlı yaşayan küçük ve orta büyüklükteki çiklitlerdir. Temel besinleri Aufwuchs (okunuşu aufvuks) denilen kayaların yüzeyindeki yeşil yosun tabakasıdır. Bu yosunlardan otlanırken kazıma, koparma veya tarama gibi çeşitli yöntemler kullanırlar. Kayalardaki veya herhangi bir sert zemindeki aufwuchs halısı çoğunlukla yosunlardan ve bakterilerden oluşsa da aralarına böcek larvaları, küçük karidesler, kurtlar ve salyangozlar da karışmıştır; dolayısıyla Aufwuchs adı verilen bu yeşil tabaka yosun ağırlıklı bir bitkisel-hayvansal gıda karışımıdır.

Aufwuchs, doğal olarak bol güneş ışığı alan, derinliği 5 metreye kadar olan sığ sularda yetişebilir. Bu yüzden Aufwuchs ile beslenen Mbunalar çoğunlukla sığ sularda yaşarlar. Derinliği 1 metreden bile az, besinin çok bulunduğu sığ sularda rakiplerini besince daha fakir derin sulara itebilecek en dişli, en güçlü türler yaşar.

Mbunalar Aufwuchs yemekte uzmanlaşmalarına rağmen diğer fırsatları da, özellikle de ağza kolay gelenleri reddetmezler. Planktonun (tek hücreli bitki ve hayvanlar) bol bulunduğu dönemlerde büyük Mbuna gruplarının açık sularda planktonla beslendikleri görülür. Bir çok tür için planktonlar günlük mönüde ağırlıklı yer tutar.

Mbunaların, kayalıklara bağlı ortak yaşam tarzlarından kaynaklanan ortak morfolojik (yapısal) özellikleri de vardır. Hepsinin göğüs bölgesinde, onları beslenme sırasında kayaların sivri uçlarına karşı koruyacak derine gömülmüş küçük pulları vardır. Yüzeye yakın, zayıf bağlı büyük pullar sürtünmeler sonucu kolayca hasar görebilir. Göğüsten daha az sürtünen yan taraflara gittikçe pulların birden büyüdüğü ve yüzeye yaklaştığı görülür. Mbuna türlerinin çoğunun anal yüzgecinde sahte yumurta benekleri bulunur. Erkeklerde bu benekler halkayla çevrelenmiştir. Bazı balıklarda (örneğin Melanochromis auratus dişilerinin çoğunda) bu benekler bulunmayabilir. İlginç bir ortak anatomik özellik ise, dişilerde sol yumurtalığın (ovaryum) kısır olmasıdır.

Günümüzde Mbunalar en son olarak 11 cins altında kategorilere ayrılmışlardır: Cyathochromis, Cynotilapia, Genyochromis, Gephyrochromis, Iodotropheus, Labeotropheus, Labidochromis, Maylandia, Melanochromis, Petrotilapia ve Pseudotropheus. Günümüzde yaklaşık 300 tür biliniyor. Tam olarak kaç tür olduğunu kestirmek mümkün değildir çünkü birçok topluluğun henüz ayrı bir tür mü yoksa var olan türlerin çeşitli bölgelere dağılmış yerel varyasyonları mı olduğu bilinmiyor.

En küçük Mbunalar 6-7 boyunda kalırlar. En büyük Mbunalardan olan Petrotilapia cinsinin erkekleri 18 cm boya ulaşabilir. Mbunaların çoğunluğu ise 9-11 cm boyda kalırlar.

Kayalık bölgelerine bağımlı olmaları nedeniyle Mbuna türlerinin çoğunluğu teritoryaldir (kendi bölgesini sahiplenen) ve yerleşik düzen içinde yaşarlar. Hatta çoğu türün, 20 metre genişliğindeki kumluk alanları bile hiç aşmadıkları gözlenmiştir. Böylece yakın mesaferlerde dahi birbirinden izole yaşayan populasyonlar oluşturmuşlardır. Bu izole populasyonlar zamanla farklı evrimleşerek coğrafik varyasyonları ortaya çıkarır. Bu değişim sürecinin renk ve şekil haricinde büsbütün farklı morfolojik yapılara götürecek kadar ileri gitmesiyle de yeni türler ortaya çıkar.

İkinci büyük çiklit grubu olan Non-Mbunalar (Mbuna olmayanlar) 1989 yılına kadar Haplochromis cins adıyla anılırlardı. Halbuki Aulonocara veya Aristochromis gibi Haplochromis harici Non-Mbuna türleri vardı.

1989 yılında, Eccles ve Trewavas, Malavi Haplochromislerinin taksonomisini araştırdılar. Bu bilim adamları birçok yeni cins tespit ettiler. Böylece birçok cinsi tek başına temsil edemeyecek cins adı Haplochromis, yerini Non-Mbunaya bıraktı. Bugün Non-Mbuna terimi altında 38 cins gruplanmıştır.

Non-Mbunalar genellikle Mbunalar gibi kayalık bölgelerine bağlı yaşamazlar. Onlara kumluk alanlar ve az ışık alan derinlikler de dahil olmak üzere Malavi Gölü'nün hemen her biyotopunda rastlanır. Büyüklükleri 10-40 cm arasında değişir. Çoğunluğun büyüklüğü ise 15 cm civarındadır. Farklı biyotoplarda yaşayabilme yeteneklerine bağlı olarak hemen her türlü besin maddesini değerlendirebilirler. Beslenme alışkanlıkları açısından mezhebi son derece geniş Non-Mbuna grubu, yediklerinde fazla seçici olmayıp hem bitkisel gıda hem de küçük organizmalarla beslenen omnivorları (Protomelas, Mylochromis, Otopharynx), plankton yemekte uzmanlaşanları (Copadichromis), diğer balıklarla beslenen predatorları (Stigmatochromis, Rhamphochromis), yüzgeç veya pul yemekte uzmanlaşanları ve bunlar arasındaki diğer geçiş formlarını içerir.

Bir de ne Mbuna, ne de Non-Mbuna grubuna girmeyen, Malavi Gölü çevresindeki nehirlerde yaşayan çiklit türlerine benzeyen birkaç tür vardır. Bunların arasında Astatotilapia calliptera, Serranochromis robustus ve Oreochromis türleri sayılabilir.

Mbunalar:

Mbuna Türleri Akvaryumu Hazırlanması ;

Mbuna akvaryumlarında dekor olarak sivri olmayan Tamburlanmış Kayalar kullanılmalıdır. Çünkü bu küçük balıklar çok hızlı hareket edebiliyorlar. Sivri kayalarla kendilerini yaralayabilirler. Bu balıklar kazmayı çok sevdikleri için Silis,Kuvars gibi ince kumlar kullanılmalıdır. Şunu söylemekte fayda var. Kum yokken ilk önce kayaları düzgün bir şekilde yerleştirilmelidir, ondan sonra kum koyulmalıdır. Aksi taktirde ilk kumu koyup üstüne kayalar yerleştirildiğinde balıklar kumu kazdığında kayaların düşmesiyle kendilerine zarar verebilirler. Akvaryuma floresan takviyesi yapılıp kayaların yosun tutturulmasında fayda var. Hem hoş bir görüntü oluyor. Hemde balıkların doğal ortamındaki yaşaması sağlanmış oluyor.

Mbunalar Hangi tür Yemler Yer?

Mbunalar doğal ortamlarında kayaların üstlerindeki yosunları yedikleri için akvaryum ortamında Bitkisel beslenmeye ihtiyaç duyarlar. Eğer etçil yem verilirse balığın Blout Hastalığına yakalanma şansı artar. Bitkisel Yem olarak Sera,Jbl,Tetra,New Life Spectrum gibi kaliteli bilinmiş markaların bitkisel yemlerinden verilmesi gereklidir. Yem çeşidini imkanınız yetiyorsa 5-6 çeşit tutmanızda fayda var balığın rengi muhteşem oluyor ve çok daha sağlıklı oluyorlar. Ben  Mbunalarıma Haftada iki kez Su Piresi veriyorum. Damızlıkların Kondüsyonu arttırdığını düşünüyorum. 

Tabi balığınızın daha çabuk büyümesi ve güzel bir forma sahip olması için Haftada bir kez %20 su değişimi yapılmasında fayda var. Suyu tazelemek gerekir.

SAYGILAR.