[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/127461/270120191716331.jpg[/IMG]

Kelebek… Balığı ilk görenler, içinde birbirine benzeyen farklı cinste balıklar bulunduran gruba neden “kum kelebekleri” dediklerini merak ederler. Aslında bu benzetme ilk başlarda Xenotilapia papilio için kullanılsa da, tüm bu gruba ait balıklarda göğüs yüzgeçleri gerçekten bir kelebeğin kanatlarını andırdığı için kelebek genel bir isimlendirme olmuştur. Ancak belli bir türden bahsediyorsak latince adını bilmemiz ve kullanmamız gerekir, kum kelebeği dediğimizde hangi tür ve cinsten bahsettiğimiz belli olmaz, Xenotilapia, Enantiopus, Asprotilapia, Callochromis, Ectodus, Lestradea bu cinslerin hepsi kum kelebekleri grup altında sınıflandırılabilir. Latince isimleri, dünya literatüründe canlıları tanımlamak için kullanılan ortak dildir. Biz kum kelebeği deriz, Amerikalılar kumda yaşayanlar der. O yüzden kum kelebeği yerine hangisinden bahsediyorsak (ör:Enantiopus melanogenys ) ona ait latince adı kullanmak daha doğrudur.
1900’lerinden başında Enantiopus melanogenys olarak başlayıp 2000’lerde Xenotilapia grubuna dahil edilen melanogenys , Tanganyika gölüne özgü bir cichlid türüdür. Sonradan dahil olduğu Xenotilapialarla kıyaslayınca daha ince uzun vücutludur, yuva yapma teknikleri ve davranışları açısından benim için Xenotilapia grubundan ayrılsa da bu ayrımın taksonomi açısından yeterli olmadığını öğrenmiş olduk. Hala bazı kaynaklarda Enantiopus olarak geçtiği için ve tanım açısından kolaylık sağladığını düşündüğüm için ben de Enantiopus olarak bahsetmeye devam edeceğim.


E. melanogenys’in bir de alt türü vardır. Bu varyete, gölün kuzey yarısının batı kısmında yer alan Kalemie ve Kavala adaları arasında kısıtlı bir bölgede görülen, farklı renklerinden ve zor bulunmasından dolayı hobide ayrı bir yeri olan melanogenys sp. “kilesa” olarak adlandırılır. E. melanogenys 17-18 cm civarlarına yaklaşırken, E. melanogenys “kilesa”nın maksimum boyu 15 cm’dir.
E. melanogenys resimlerde de göreceğiniz üzere erkekleri kızıştığında kafa ve ağız bölgesini kapkara bir hale getirirken, “kilesa”nın solungaç ve çene bölgesi sapsarıdır ve kur esnasında daha agresif bir dans yapar. Ayrıca “kilesa”nın yaptığı yuva, akrabası gibi tek büyük bir çemberden ziyade, iç içe geçmiş iki yuva yapar. Dış çember 40, iç çember 20 cm çapındadır ve çemberin sivri uçlu olması nedeniyle kral tacını andırır. Bir erkek alan müsaitse ışığın geliş açılarına göre birkaç yuva yapar. Her ikisinin de kafalarının üstünde görülen fosforik renkler nedeniyle, Enantiopusları balıklar aleminde benim için ayrı bir yere koyar. Böyle bir fosforik renk yoğunluğu ancak bazı resif canlılarında nadiren görülebilir (bu yoğunlukta bir rengi, deniz türlerinde gördüğümü hatırlamıyorum).

Enantiopus melanogenys ve Enantiopus melanogenys sp. “kilesa”

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/127461/270120191715381.jpg[/IMG]

Bu türlerle ilgili bir tartışma, 3 yıl yaşadıklarına dairdir ancak akvaryum ortamında bakımlarına göre 3 yıldan daha fazla yaşadıklarına ben kendi tanklarımda şahit oldum. Doğada bu süre balığın yaşam döngüsü ile ilgili olarak geçerli olabilir. Çoğu balık tanklarda doğadakinden fazla yaşar.

***DİKKAT DİKKAT***Bu balığı beslemeyi düşünenlerin ilk bilmesi gereken konu BU BALIK İLK FIRSATTA TANKTAN ZIPLAYACAKTIR. Mutlaka hiçbir boşluk bırakmayacak şekilde tankın üstünü kaplayın, balığı transfer ederken, su değişimi yaparken hatta yem verirken bile son derece dikkat edilmesi gerekir. İlk fırsatta stresli bir ortamda zıplayacaktır, bunu hep aklınızda tutun. Balığı 3 yıl olduğu söylenen ömründen ziyade tanktan atlamasından dolayı kaybedebilirsiniz.




Erkekler geniş, ışığın yoğun geldiği, 1-2 metre derinlikteki sığ kumluklarda, birbirlerine yakın yuvalar yaparak, sürü halinde geçen dişilere kur yaparlar. Bu esnada erkekler güneşin parlattığı açılarda, titreyerek, yüzgeçlerini gösterip boğazlarını bir Ateşağız (C.Meeki) veya neredeyse Betta gibi şişirerek dişiyi yumurtlamaya davet eder. Bu kadar sığ yerde parlayınca da büyük yalıçapkını kuşu tarafından zaman zaman avlanır.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/127461/270120191718361.jpg[/IMG]

Birbirleri arasında gövde gösterisi yaparlar, bu esnada hafif bir itiş kakış oluşur ancak diğer birçok türde görülen şiddetli ağız ağıza kavgalara bu türlerde rastlanmaz. Yüzgeç yırtılması gibi hasarlar alabilirler. Ağızda kuluçka yapan tüm cichlid türlerinde olduğu gibi 1 erkeğe 2-3 dişi oranında beslenmesi her açıdan daha uygun olacaktır.
Bu yazıda en çok geçecek kelime “kum”. Maalesef ülkemizde kum denilince bezelye tanesi büyüklüğünde çakıllardan, midye kırığına, tatlısu akvaryumlarında neden taban malzemesi olarak kullanıldığını anlamadığım mercan kırıklarına kadar her şeye kum denilmekte. Gölde çekilmiş resimlere bakınca kullanılacak kumun tipini rahatça görürsünüz.
Akvaryumdaki kumun bir diğer önemi, hayvanın beslenirken doğal olarak yaptığı, kumu ağzına alıp solungaçlarından atabilmesini sağlamasıdır. Bunu sadece silis kum ile yapabilirler. Diğer kalın taneli hiçbir taban malzemesini solungaçlarından geçiremezler. Bu nedenle temiz ve elenmiş ince kum, tankınızın en önemli malzemesidir. Kum balığı olarak bahsetmemin nedeni, beslenmesi, üremesi ve sosyal davranışları tamamen kuma bağlıdır.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/127461/270120191716331.jpg[/IMG]


Her ne kadar temizlenmiş olsa da kumda yer yer ufak çakıl, midye veya salyangoz kabuğu kırığı ve benzeri parçalar bulunur. Enantiopuslar yumurtlamanın yapılmasını istediği bölgede 50-60 cm bir alanı kapsayacak şekilde bu ufak taş ve kabuk parçalarından temizlerler. Bu temizlemenin nedeni yumurtlayan dişinin yumurta yerine yanlışlıkla çakıl ve benzeri yabancı bir nesneyi ağzına alıp yumurtayı zedelemesine engel olmaktır. Gölde sürüler halinde kur yaptıkları yerlerde bu tip çakıl vb. diğer yabancı maddeler bulunmaz. Büyük ihtimalle bahsi geçen yerleri seçmelerindeki neden de budur.










Enantiopus Melanogenys (inşaat kumunu andırıyor, iç çemberdeki temizliğe dikkat)
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/127461/270120191722431.jpg[/IMG]
E.sp Melanogenys “kilesa” ve iç içe geçmiş yuva yapısı
[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/127461/270120191720311.jpg[/IMG]


Enantiopusların (veya melanogenyslerin diyelim) yumurta yapıları, diğer ağızda kuluçka yapan türlere göre daha küçük olduğundan daha fazla yumurta yapar ama yumurtalar ve yavrular ufak olduklarından hassas yapıdadırlar. Su değerlerindeki değişimlere ve kirliliğe fazla toleransları yoktur. Resimdeki yavrunun, bir Leptosoma veya Tropheus yavrusuna göre ne kadar ufak olduğu rahatça anlaşılıyor. Daha çok yumurta döken türlerin yavruları boyutunda.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/127461/270120191720321.jpg[/IMG]

Ayrıca bu ufak yumurtalar gelişimlerini 21 günden daha kısa sürede, sıcaklığa bağlı olarak yaklaşık 15 gün içinde tamamlar. Yavru bekleyenler önlemlerini buna göre almalıdır. Show tankında salınan yavrular büyükler için açık büfe olacaktır. Hatta farklı dönemde doğan yavrular arasında, boy farkı varsa yamyamlık da görülebilir. Kumda hareket eden ve ağızlarına sığacak her şeye saldırırlar, bu özellikleri içgüdüsel olarak daha ilk haftalarda kendini gösterir.

Akvaryumu nasıl olmalı?
Ne kadar büyük ve geniş o kadar iyi ve tabii ki kumluk. İdeal olanı yanında başka türler de gelecekse 150x60x50h, tek başına bakılacaksa 120x60x50h ölçüleri kullanılabilir. Tabii 1mx1mx70 cm gibi kübik bir taban daha da güzel olacaktır. Geniş açık alanlar bırakmak şartı ile tankın arka köşelerine Valineseria (saz bitkisi) eklenebilir. Çeşitli yuvarlak kayalarla da erkek sayısına ve dişilerin saklanma ihtiyacına göre çeşitli alanlar oluşturulabilir. Önemli olan erkeklere açık alanlar bırakmaktır.



Bu balıkların peşine düşerseniz, kelebeğin türüne ve boyuna göre 10 bireylik genç bir grubun fiyatı asgari ücret sınırlarında gezebilir, geçebilir de. Yukarıda bahsettiğim kum konusunda hemen aklınıza deniz veya inşaat kumu geldiyse şimdiden vazgeçip ucuza kaçmadan akvaryum için üretilmiş tertemiz bir kum edinmeye bakın. Kullandığınız kumda bir sorun varsa ilk bu türleri etkileyecektir. Kumdan 50 lira kar etmek için maddi manevi zarara uğramayın. Kum önemli olsa da tankın tabanını 1 karış kumla doldurup zararlı gazlara davetiye çıkartmamak gerekir, 3-4 cm kum kalınlığı yeterli olur. Balıklar zaten ihtiyaçlarına göre kumu oradan oraya taşıyacaklardır. Bitkileri de buna göre bir saksıya veya cam kaseye almanız, hiç olmadı köklerini kayalarla kapatmanız yerinde olur.

Yanında hangi türler olabilir?
Enantiopuslar zarif ve narin balıklardır, kavgacı değillerdir ve diğer türlere zarar verecek potansiyelleri de azdır. Bu yüzden kendileri gibi barışçıl olan Cyprichromis türleri ile tankta yeterli yükseklik de varsa sorunsuz geçinirler. Bu türlerin yanına tank yeterince büyükse Ventralis, Calvus, Lelupi gibi bölgeci ve dolayısı ile zaman zaman agresif türler show amaçlı konulabilir ancak balıkların rahat etmesi ve üremesi için tabanda kendileri ile rekabet edecek kimsenin olmaması daha iyi sonuç verir. Frontosa veya Tropheus gibi boyut veya davranış olarak uygun olmayan türler konulmamalı. İdeal karma Enantiopus, Cyprichromis ve 3. tür isteniyorsa tank yeterince büyük olmak kaydıyla salyangoz cichlid türlerinden bir tür eklenebilir.


Ne ile beslenir?
Doğada sürekli kum ile haşır neşir olduğundan kumun içinde bulunan larvalar, kurtçuklar ve göl tabanındaki yosun benzeri biyolojik tortu ile beslenirler. Akvaryumda markalı ürünlerin genel, bitkisel ve hayvansal yemlerini karıştırarak verebilir, bunu ev yapımı karides sebze karışımı ve artemia ile desteklerseniz de dengeli beslenmiş olurlar.

Akvaryumu nasıl olmalı?
En az 300 litre, yanında başka türler varsa duruma göre daha da büyük.
Temiz, yüksek ph’lıklorsuz, azot döngüsünü tamamlamış bir suda canlılıkları zirve yapar. Ani değişimlere diğer türlerden daha hassastır. Suda büyük değişiklikler yerine azar azar ama sık değişim daha doğru bir strateji olabilir. Mesela canlı yüküne göre iki haftada bir %50 yerine her hafta %20 daha uygun bir yöntem olabilir. Tabii bu tanktaki balık sayısı ve filtrenin ne kadar iş yaptığı ile de alakalıdır. Benim yaptığım gibi 6-7 yetişkini yanlarında başka tür olmadan, 110x60x50 (genişlik tankın uzunluğunun yarısı veya fazlası olmalı) gibi bir tankta besleyip, iyi bir dış filtre de kullanırsanız, su değişimi sıklığınız daha da uzun aralıklarda olabilir. Suyu hazırlarken 2-3 hazneli önfiltreden geçirip, dinlendirme tankında su düzenleyici, ph tamponlayıcı, ph yükseltici gibi akvaryum ürünleri de kullanmanız balıkları zirve kondisyonlarında tutmak için önemlidir.

[VID]https://www.youtube.com/watch?v=KHlpYUcSSAU[/VID]

[VID]https://www.youtube.com/watch?v=Jet5joEt5Us[/VID]

Sonuç
Enantiopuslar renkleri ve davranışları ile Cichlid türleri içinde eşsiz örneklerdendir. Hassas yapıları ve istekleri ile fedakarlık isteyen türler olsalar da, sabah güneşin vurduğu bir tankta 2-3 erkeğin aynı anda kur yaptığını izlemek paha biçilmez bir göz banyosudur.

Iyi akşamlar ustalar. Oranda balığı için yem tavsiyeleri arıyorum araştırmalarıma göre en iyileri dainichi, nls, hikari ama bu yemlerin bir kac çeşiti bulunuyor. Nls jel yem buldum aktif kullaniyorum. Başka kaliteli yem kullanıp tecrübe eden ustalarımiz varsa bilgi almak isterim. Ayrıca yabancı ülkelerde farklı vitamin kullandıklarını gördüm. Vitamin tavsiyeside verirseniz çok memnun olurum. [EDIT]Umut2334,2024-11-05 20:28:58[/EDIT]

Tank: 60x40x36 cm Tankın yaşı: 3 ay Dekor: Mini landscape kayaları, calluna vulgaris ağaç dalları Bitkiler: Spiky moss, monte carlo, p. helferi, s. repens, h. tripartiata, p. erectus Canlılar: White cloud mountain minow "Afrika akasya ağaçları"ndan ilham alınarak tasarlandı.Tüm katılımcılara başarılar.